Wino z regionu Rioja

La Rioja – region, nazwa wina i hiszpański temperament zamknięty w butelce

Rioja to jednocześnie nazwa wina, jak i regionu winiarskiego Hiszpanii, który jako pierwszy zdobył uznanie na całym świecie. Region La Rioja obejmuje północną część Hiszpanii w okolicy rzeki Ebro. Znane i lubiane wino szczepu Tempranillo to wizytówka całego regionu, chociaż produkowane są tam znakomite wina z innych szczepów (np. Garnacha, Graciano, Mazuelo). Hiszpańskie wino ma mocny charakter, szczególnie w swojej młodości jest świeże i krągłe i odzwierciedla latynoski temperament producentów. Wysoko ponad poziomem morza (od 500 do 800 metrów) uprawia się szczepy pod wino czerwone, różowe i białe, a sam region dzieli się na trzy subregiony – Rioja Oriental (niegdyś Baja), Rioja Alta oraz Rioja Alavesa. Wina hiszpańskie są pełne smaku, aromatu i doskonale sprawdzą się w roli prezentu albo alkoholowego dodatku do obiadu.

Historia regionu Rioja, czyli jak narodziło się hiszpańskie winiarstwo

Za czasów rzymskich podbojów wino było jedną z pierwszych potrzeb legionistów, nic więc dziwnego, że po podbiciu północnej Hiszpanii w II wieku przed naszą erą zwiększył się uprawy winorośli. Podczas wykopalisk archeologicznych odnaleziono w okolicy Logrono resztki wydrążonych w skałach kadzi przeznaczonych na produkcję wina. Naukowcy przyjmują, że to właśnie Rzymianie przywiedli ze sobą do Francji sadzonki winorośli pochodzące z Logrono. W wiekach średnich proces produkcji wina rozwinął się jeszcze bardziej ze względu na położenie winnic w okolicy szlaku pielgrzymkowego. Pierwsze wzmianki o winie z regionu La Rioja znajdziemy w twórczości Gonzalo de Berceo – poety żyjącego w XII wieku. Hiszpańskie wino miało okazję trafić na pokłady angielskich i holenderskich statków za sprawą trwającej rekonkwisty i rozprzestrzenić się po całej Europie. Właściciele winnic w obszarze La Rioja w XVI wieku postanowili zbuntować się przeciwko szybkiemu rozprzestrzenianiu się hiszpańskich winorośli i podupadającej jakości produkowanych win kupażowanych ze szczepami spoza regionu. Doprowadziło to do wprowadzenia zakazu używania szczepów spoza regionu w 1560 roku. By zagwarantować autentyczność regionalnych trunków, przewożone wino zyskało nowe zbiorniki do transportu w postaci koźlęcych bukłaków opatrzonych pieczęcią stowarzyszenia właścicieli winnic i plantacji. XVIII wiek to czas świetności hiszpańskiego winiarstwa, wprowadzono dębowe beczki przeznaczone do dalekiego transportowania wina. Po kilku latach władze wprowadziły dekret mówiący o tym, że wino w beczkach nie może być droższe od tych przechowywanych w standardowy sposób. Pomysł z beczkami sprawdził się w Bordeaux, ale w Hiszpanii niestety nie – beczki wyszły z obiegu na kilka wieków, by z czasem wrócić. XIX wiek zrewolucjonizował sposób produkowania wina. Za sprawą podróżnika i miłośnika win, pułkownika Luciano de Murrietta zmieniono tradycyjne, kamienne kadzie do miażdżenia gron stopami na beczki do tłoczenia i fermentowania owoców oraz powrócono do metody starzenia wina w dębowych beczkach. Dziesięć lat później epidemia mączniaka doprowadziła do zniszczenia plantacji winorośli w Galicji, całe szczęście nie stało się tak w regionie La Rioja. Winorośle z tego regionu przetrwały też okres epidemii filoksery, czyniąc ten region potentatem w produkcji. Niektóre z francuskich winiarni przeniosły w te okolice swoje winnice, co za skutkowało szybką adaptacją przez hiszpańskich producentów nowinek technologicznych z regionu Bordeaux. Kolejny wiek był wyjątkowo łaskawy dla regionu La Rioja, czyniąc wino hiszpańskie z tego regionu jednym z najbardziej znanych na świecie. Panująca w latach 30 epidemia głodu doprowadziła do wykarczowania niektórych plantacji pod uprawę zboża, jednakże w latach 60 plantacje i winiarnie wróciły na dawne miejsce. W 1970 roku krytycy z branży winiarskiej przyznali winom z tego roku pochodzących z regionu La Rioja tytuł rocznika stulecia. Późniejsze dzieje tego regionu miały swoje wzloty i upadki, ale w ostateczności wiek XXI przywrócił temu regionowi świetność. Mniej więcej w tym czasie zrezygnowano również z beczek z dębu amerykańskiego na rzecz dębu francuskiego, który uczynił wina z tego regionu bardziej delikatne i łagodne.

Gdzie rosną winorośle, czyli charakterystyka i mapa regionów Hiszpanii

La Rioja jest regionem z najostrzejszymi wymogami jakościowymi w całej Hiszpanii. Są one tak mocno określone, że apelacja z tego regionu dyktuje nawet ceny winogron (musi być dwukrotnie większa od średniej ceny winogron w Hiszpanii w danym roku), czyniąc ten region jednym z najdroższych w całym kraju z apelacją o najostrzejszych w Hiszpanii (i ciągle zaostrzanych) wymogach jakościowych. Ten region w Hiszpanii produkuje szeroką gamę smakową i jakościową win. Skala czerwonego wina  rozpoczyna się od trunków Joven (dosłownie: młode) - przeznaczonych do szybkiej konsumpcji, które w wielu przypadkach przechodzą macerację węglową. Wina poddane takiemu procesowi zyskują skoncentrowany smak czerwonych owoców, przy względnie niskim poziomie tanin. Wina leżakowane są macerowane tradycyjnie i o wiele dłużej aniżeli te do szybkiego spożycia. W zależności od czasu dojrzewania w beczkach i butelkach dzieli się je na kategorie Crizanza, Reserva oraz Gran Reserva. Wina z regionu La Rioja, które dłużej dojrzewają w beczkach są mniej owocowe z nieco pieprznym, przyprawowym finiszem i mają bardzo głęboki kolor. W hiszpańskim regionie La Rioja wyróżniamy trzy istotne subregiony. Rioja Oriental leży na południu i zajmuje największą powierzchnię regionu. Tamtejszy klimat jest ciepły i suchy, dzięki czemu uprawia się tam głównie szczep Garnacha. Powstaje tam olbrzymia ilość win o prostej budowie i dużej zawartości alkoholu, a wiele z nich produkowanych jest w zasadzie pod kupażowanie. Rioja Alta mieści się na zachodzie La Rioja, w okolicach gór. Wina tam produkowane mają wysoką kwasowość i nadają się do starzenia. Ten subregion jest kolebką szczepu Tempranillo. Natomiast Rioja Alavesa zajmuje okolice lewego brzegu rzeki Ebro, a wina tam produkowane są bardzo miękkie i owocowe. Poza znanym niemalże wszystkim Tempranillo w La Rioja uprawia się również winorośle z czerwonymi owocami np. Garnacha, Mazuelo, Graciano, Maturana oraz odmiany białe np. Viura, Malvasia, Tempranillo Blanco, Maturana Blanca oraz od niedawna również Verdejo, Chardonnay i Sauvignon Blanc. Jeżeli na półce sklepowej widzicie butelkę z wyraźnym napisem RIOJA, to niemalże pewne, że w środku znajdziecie kupaż Tempranillo, Granacha i domieszki innych szczepów (np. Mazuelo i Graciano). Natomiast receptura na wino Rioja w wersji białej zawiera głównie wina ze szczepu Viura i Malvasia z małymi proporcjami uprawianych lokalnie odmian białych. Kolejnym z istotnych podziałów klasyfikacji win hiszpańskich jest określony czas leżakowania. Jak już wstępnie pisaliśmy, na etykiecie zobaczymy podział na wina Rioja Joven, czyli młode, leżakujące krótko albo wcale, wina Rioja Crianza leżakujące co najmniej 2 lata (czerwone w beczkach dębowych minimalnie przez rok, białe w beczkach dębowych przez 6 miesięcy), Rioja Reserva, czyli wino leżakujące przez minimum 3 lata oraz Rioja Gran Reserva, czyli wysokiej klasy wina spędzające w beczkach co najmniej 2 lata podczas minimalnie pięcioletniego okresu leżakowania.

Jakie są wina z regionu Rioja i z czym je pić?

Z racji, że region ten rodzi wiele owoców winorośli ciężko odpowiedzieć w kilku słowach na to pytanie. Subregiony La Rioja są od siebie bardzo odmienne. Górzyste tereny dają wina z wyższą kwasowością, natomiast trunki nizinne otulają podniebienia intensywnością aromatów owoców. Białe wina o wyjątkowej lekkości takie jak Malvasia i Verdejo to znakomici towarzysze świeżych warzyw i białych ryb oraz owoców morza. Białe wina z regionu La Rioja charakteryzują się wysoką kwasowością, nutami cytrusów, jabłek, brzoskwiń i innych białych owoców wraz z bukietem kwiatowych woni. Czerwone wina mają w sobie aromaty suszonych i świeżych owoców leśnych (np. jagód, jeżyn, borówek - jak Tempranillo), a także nuty tytoniu, dżemu z czarnej porzeczki czy siana. W zależności od szczepu oraz czasu spędzonego w beczce (okraszonego konkretnym oznaczeniem) charakter win z tego regionu diametralnie się zmienia. I tak wina ze szczepu Tempranillo będą odznaczały się większą głębią i tanicznością aniżeli te wytworzone z wyjątkowo owocowej winorośli Garnacha, za to kupaż tych dwóch wydobędzie z tych win to, co najlepsze. Wino z odmiany Graciano zaskoczyć może wysoką kwasowością, zaś Maturana Tinta potraktuje podniebienie konesera wyraźnymi taninami. Lżejsze odmiany czerwonego wina z wczesnych zbiorów możemy podawać do dań na bazie drobiu, wieprzowiny z grilla, a także makaronów i serów, natomiast bardziej złożone i głębokie wieloletnie wina czerwone z pieprznym finiszem podkreślą charakter potraw z czerwonym mięsem, wszelkich gęstych i ciemnych sosów oraz żółtych, twardych oraz pleśniowych serów. Temperatura, w jakiej powinno się podawać wino, jest mocno uzależniona od jego wieku oraz skoncentrowania. Wina młode smakują lepiej podane w temperaturze 14-16 stopni, zaś te bardziej dojrzałe powinno się próbować gdy osiągną temperaturę około 17-18 stopni. Pamiętajmy jednak, że temperatura podania to tylko podpowiedź, której zadaniem jest pomoc w wydobyciu pełnego bukietu i rozwinięcia się wina, natomiast picie wina w temperaturach odmiennych niż przyjęte normy nie jest niczym niestosownym. Warto również brać pod uwagę fakt, że wiele win z regionu Rioja, zwłaszcza tych dłużej dojrzewających wymaga napowietrzenia przed podaniem. Napowietrzamy wino w karafce (dekanter) lub podając je w dużych kieliszkach. Wracając do zasady dowolności, dotyczy się ona również foodparingu wina – gdy lubimy białe Saugvinion Blanc pić do krwistego steka, to powinniśmy je tak pić - dokładnie tak jak lubimy. Półsłodkie Tempranillo jedzone z sałatką? Czemu nie! Najważniejsza jest przecież przyjemność ze spożywania dań i kosztowania wina, a nie sztywno narzucone reguły.

Jakie wino z regionu La Rioja kupić?

W Winnicy Lidla znaleźć można kilkanaście dobrej jakości win Rioja. Są wśród nich głównie wina czerwone ze szczepów Tempranillo i Garnacha w różnych przedziałach cenowych, np. znakomite wino Rioja Gran Familia DOC będące mocno wytrawnym trunkiem z aromatem porzeczek, suszonych śliwek i wanilli albo kupażowane Monasterio, wino o aromacie dojrzałych wiśni, fiołka i mokrego siana. Dobre czerwone wino jesteśmy w stanie kupić już od ceny 25 złotych za butelkę. Coś dla siebie znajdą również miłośnicy wina białego czy orzeźwiającego wina różowego. W Winnicy Lidla znajdziesz jedno z bardzo popularnych obecnie win różowych, czyli Rioja Rosado Marques del Cerro. Butelka kryje w sobie trunek ze szczepu Tempranillo z wyczuwalnym aromatem malin i poziomek, w smaku truskawkowy z nutą ananasowej słodyczy. Takie różowe wino idealnie sprawdzi się na prezent dla przyszłej panny młodej zabrany ze sobą na wieczór panieński. Pite do makaronu, pizzy czy sałatki z grillowanym kurczakiem będzie doskonałym uzupełnieniem kolacji. Białe Verdejo z regionu La Rioja przepełnione aromatem cytrusów (cytryny i skórki z grejpfruta), a także nut trawy i słodkiego ananasa, podarowane współpracownikom podczas letniej integracji może okazać się receptą na zbliżenie się do siebie i poznanie członków zespołu. Dodatkową zaletą tego wina jest fakt, że można je nabyć nawet w kwocie 20 złotych. Znakomite wina i inny hiszpański alkohol w przystępnych cenach znajdziesz w Winnicy Lidla z możliwością wcześniejszej rezerwacji.