W jaki sposób zadbać o to, by każda przygoda z degustacją wina obfitowała w niezapomniane wrażenia, pobudzała naszą wyobraźnię i zachęcała do dalszych eksploracji świata smaków? Kluczowe znaczenie w tej kwestii ma oczywiście dobór trunków, z którymi postanowimy się zapoznać. Lecz to oczywiście nie wszystko. Liczy się bowiem również właściwe podejście do samej degustacji i przyswojenie kilku żelaznych zasad tej pięknej sztuki. Co takiego powinniśmy zatem wiedzieć o degustacji wina? Od czego zacząć? Zachęcamy do lektury tekstu, w którym odpowiadamy na te ważne pytania!
Degustacja wina
Czym jest degustacja wina? Choć odpowiedź na to pytanie nasuwa nam się na myśl automatycznie – w ten sposób możemy określić po prostu testowanie wina – warto wiedzieć, że definicja zawiera w sobie coś więcej. Degustacją wina możemy bowiem nazwać profesjonalną analizę sensoryczną (czyli możliwą dzięki zmysłom) właściwości próbowanego trunku. W przypadku osób zajmujących się zawodowo badaniem właściwości wina, sommelierów czy enologów, degustacja wina umożliwia jego krytyczną ocenę i porównanie na tle innych specjałów. Koneserom, którzy obcowanie z winem traktują przede wszystkim hobbystycznie (co nie znaczy, że degustacja wina nie jest pasją sommelierów!), testowanie wina umożliwia jak najdokładniejsze zapoznanie się z jego cennymi walorami aromatyczno-smakowymi. Innymi słowy – degustacja win ma pozwolić czerpać jak największą przyjemność z kontaktu z kosztowanymi napitkami.
Chociaż, jak dobrze wiemy, zarówno wino czerwone, jak i białe bardzo dobrze czują się w towarzystwie wielu potraw, w czasie degustacji wina wybrany specjał próbujemy bez żadnych dodatków. Tylko w ten sposób możemy zyskać pewność, że rozpoznawania poszczególnych niuansów bukietu nie utrudni nam aromat i smak posiłku podanego do stołu. Wyjątkową pod wieloma względami degustację win możemy przeprowadzić zarówno w domu, jak i restauracji czy winnicy, w towarzystwie sommeliera.
Degustacja – wina jak zacząć?
Jak wygląda degustacja wina? Istnieje kilka uniwersalnych zasad, których powinniśmy się trzymać, pragnąc uczynić każdą próbę degustatorką udaną. W pierwszej kolejności musimy pamiętać o tym, aby bezpośrednio przed degustacją nie spożywać aromatycznych potraw o intensywnym smaku (ani nie pić takichże napojów), czy też nie palić tytoniu. Dajmy naszym zmysłom odetchnąć, oczyścić się i przygotować na pełnię nowych doznań. Zastanawiając się, jak zacząć degustację wina, powinniśmy pamiętać również o doborze odpowiedniego szkła, ale najpierw rozdzielmy kwestię konsumpcji od degustacji. W przypadku nalewania wina w porcjach serwisowych (mowa o ilości około 150ml) wykorzystujemy do podawania wina czerwonego kieliszki duże, o szerokiej czaszy, zapewniające odpowiednie napowietrzenie trunku. Do wina białego natomiast – kieliszki smuklejsze, o węższej czaszy. Wino musujące lubi kieliszki wysokie i wąskie, które spowolnią ulatywanie bąbelków. Do wina różowego natomiast możemy przygotować kieliszki o czaszy przypominającej kwiat tulipana. Parametry te mają istotne znaczenie dla rozchodzenia się zapachów przy założeniu nalewania wina do najszerszego miejsca w kieliszku oraz nie więcej niż 150ml.
A teraz o degustacji – w tym przypadku opisane zasady tracą znaczenie. Do profesjonalnej degustacji wykorzystujemy jeden rodzaj kieliszka. Kieliszek degustacyjny możemy zobaczyć przeglądając internet pod hasłem „kieliszek INAO”. To model oficjalnie wykorzystywany przez światowe organizacje standaryzujące wina, regiony winiarskie oraz zrzeszenia sommelierskie. Kieliszek ten ma wysokość 15,5 cm oraz szerokość 6,5 cm, a swoim kształtem przypomina wydłużony nieco kwiat tulipana. Napełniamy szkło wedle zasady „do najszerszego miejsca” co w przypadku kieliszka degustacyjnego INAO oznacza, że wystarczy nam około 40-50ml wina! Wyobraźmy sobie, jak korzystnie wypada podział jednej butelki wina na porcje w przypadku tak małej ilości potrzebnej do degustacji. Pragniemy podkreślić, że opisany wyżej kieliszek degustacyjny wykorzystywany jest w sytuacjach profesjonalnej degustacji wina, natomiast w warunkach domowych z powodzeniem możemy stosować szkło opisane w pierwszej części tego akapitu.
Przygotowując się do degustacji pamiętajmy również o tym, że złożone wina czerwone smakują i pachną zdecydowanie lepiej wtedy, gdy pozwoli im się wcześniej trochę pooddychać (o czym szerzej opowiadamy w osobnym wpisie). Weźmy pod uwagę również fakt, że każde wino ma swoją optymalną temperaturę podawania, w której swoje walory smakowe prezentuje najlepiej. W przypadku win czerwonych będzie to od 16 do 18 st. C. Wina białe i musujące z kolei powinniśmy podawać w temperaturze od 8 do 12 st. C. Jeśli mowa o trunkach różowych, najlepsza dla nich temperatura to ta mieszcząca się w zakresie od 10 do 12 st. C. To oczywiście pewnego rodzaju uproszczenie dla początkujących – koneserzy zaawansowani w sztuce degustacji wina wiedzą, że temperatura podawania wina zależy również od kilku innych czynników, w tym jego wieku czy budowy (stężenie alkoholu, cukru resztkowego, kwasów i tanin).
Przygotowaliśmy już odpowiednie szkło i butelkę (lub butelki) fascynującego nas trunku? Doskonale! Jeśli degustację wina zamierzamy przeprowadzić wraz z naszymi znajomymi smakoszami, pamiętajmy o tym, aby trunek zaserwować w pierwszej kolejności koneserkom, dopiero później zaś – panom. Uszanujmy przy tym pierwszeństwo osób starszych wiekiem. Sobie wina nalejmy na samym końcu. Przygotujmy wodę do płukania ust dla każdego uczestnika degustacji. Jeśli pragniemy zadbać o jakiś poczęstunek – postawmy na pieczywo pszenne, bez żadnych dodatków smakowych (najlepiej sprawdzają się świeże bagietki). Omówiliśmy już wstępne zasady degustacji wina. To jednak dopiero przedsmak. Właściwą degustację możemy podzielić na trzy etapy, podczas których badać będziemy kolejno aspekt wizualny, zapach i smak wina. Jak wygląda degustacja wina krok po kroku? Sprawdźmy!
Degustacja wina – wygląd
Na samym początku dokonujemy analizy wzrokowej. Po przelaniu odpowiedniej ilości trunku do kieliszka oceńmy, czy wino jest klarowne i czy olśniewa nas połyskiem. Zwróćmy uwagę na to, czy w kieliszku nie znajdziemy śladu korka lub osadu. Najczęściej, im bardziej wino przejrzyste, tym lepiej to o nim świadczy. Teraz możemy wykonać kieliszkiem kilka delikatnych kolistych ruchów. Czy dostrzegamy na szkle charakterystyczne łezki lub smugi? Jeśli mamy do czynienia z winem musującym, bacznie przyjrzyjmy się bąbelkom, ich wielkości i prędkości przemieszczania się. W następnej kolejności spróbujmy wydać osąd na temat najważniejszego atrybutu wizualnego trunku, czyli jego barwy. To nieprawda, że wino może być tylko czerwone, różowe lub białe – oferuje pełną paletę barw! W tej kwestii ogranicza nas zatem tylko wyobraźnia oraz zasób słownictwa. Wino czerwone może być bowiem malinowe, krwiste, ceglaste, rubinowe, granatowe, a nawet – mahoniowe. Wino białe zaś – słomkowe, złociste, bursztynowe, jasnopomarańczowe, miedziane, a nawet – zielonkawe. Dokładnie zbadać barwę wina pozwoli nam oczywiście odpowiednie oświetlenie (dlatego degustację starajmy się przeprowadzać w dobrze oświetlonych wnętrzach, za dnia), a także, zwłaszcza w przypadku win czerwonych, kontrast, np. kartka papieru, biała serwetka, lub, jeszcze lepiej, biały obrus, którym nakryliśmy stół. Skoro wiemy już, jak wygląda degustacja wina mająca na celu ocenę jego aspektów wizualnych, możemy przejść do następnego etapu.
Degustacja wina – zapach
Zasady degustacji wina związane z oceną jego zapachu są dość skomplikowane – etap ten powinniśmy bowiem podzielić na kilka odrębnych faz. Pierwsze aromaty powinny dotrzeć do naszych nosów jeszcze zanim poruszymy kieliszkiem – to tak zwany pierwszy nos. Jak w wielu innych przypadkach – pierwsze wrażenie może być bezcenne i wiele nam mówić o jakości wybranego wina. Z wiodącymi akcentami bukietu pozwala nam jednak zapoznać się dopiero drugi nos – wymaga on od nas delikatnego zakręcenia szkłem. Prawdziwa głębia skrytych w trunku niuansów aromatycznych dochodzi do głosu (a raczej: do węchu) jednak dopiero po dokładnym napowietrzeniu wina, które zachodzi po energicznym zamieszaniu nim w kieliszku (lub wcześniejszej aeracji). Po zaliczeniu opisanych trzech etapów degustacji czeka nas w końcu długo wyczekiwana sposobność poznania smaku specjału.
Od czego jednak zależą zapachy w winie? Od czynników takich jak właściwości szczepu, długość dojrzewania, region i kraj pochodzenia czy nawet cechy danego rocznika. Wyróżniamy aromaty pierwotne (zależne zwłaszcza od samych owoców) i wtórne, które powstają podczas produkcji trunku. Poszczególne akcenty wyodrębnia się i opisuje na podstawie podobieństwa do innych zapachów – m.in. owoców, kwiatów, przypraw, ziół, korzeni czy różnych artykułów spożywczych.
Degustacja wina – smak
Biorąc niewielki łyk trunku i rozprowadzając go po jamie ustnej, jesteśmy w stanie określić smak wina. A raczej stopień zrównoważenia poszczególnych smaków – słodkiego, gorzkiego, kwaśnego czy (zdecydowanie rzadziej) słonego. Degustacja wina może nam pozwolić uznać np, że wino jest taniczne (gdy rozpoznamy w nim wiele ściągających podniebienie garbników) i cierpkie; kwaskowate i słodkie, co wskazuje na jego młodość; dobrze zbalansowane; ciężkie czy kruche. Jak wiemy, podczas degustacji wina znaczenie ma również to, czy w ustach znajdujemy powtórzenie akcentów rozpoznanych do tej pory, oraz to, jaki jest finisz specjału, czyli jak długo po zakończeniu degustacji daje o sobie znać jego smak.
W tym miejscu pragniemy przypomnieć o jeszcze jednej kwestii związanej z degustacją wina – pamiętajmy, że jeśli zamierzamy jednego wieczora spróbować kilku trunków, powinniśmy wina białe serwować przed różowymi, te natomiast przed czerwonymi. Ponadto, wina półsłodkie i słodkie próbujmy po winach wytrawnych, nigdy przed. Nie zapominajmy również, że w przypadku degustacji win, jakby wbrew zasadom savoir-vivre’u, młodość ma pierwszeństwo przed dojrzałością!
Degustacja wina – jak wybrać wino?
Ustaliliśmy zatem, jak przebiegają następujące po sobie etapy degustacji. No dobrze, lecz które wino wybrać? To oczywiście zależy od tego, z którym szczepem lub regionem winiarskim pragniemy się zaznajomić. Dobrym pomysłem może zatem okazać się zarówno degustowanie i porównywanie trunków otrzymywanych z tych samych odmian pochodzących z różnych części świata, jak i testowanie różnych win produkowanych przez jeden dom wina. Możemy również podczas degustacji wina przekonać się, jak na właściwości smakowe danego trunku wpływa czas dojrzewania w beczce lub w butelce. Dzięki wiedzy zdobytej podczas degustacji będziemy wiedzieć, po jakiego rodzaju trunki sięgać w przyszłości, a które raczej nie przypadną nam do gustu.
Degustacja wina z sommelierem
Sztuka degustacji wina wymaga zatem odpowiedniego przygotowania – zarówno teoretycznego, jak i praktycznego. Pragnąc upewnić się, że każde wino ukaże się nam w pełnej wizualno-aromatyczno-smakowej okazałości, powinniśmy doprowadzić do perfekcji każdy element badania sensorycznego. Czy jednak w drodze do doskonałości skazani jesteśmy wyłącznie na siebie i porady zamieszczone w internecie? Ależ skąd. Bezcennym doświadczeniem dla każdego miłośnika wina może okazać się degustacja wina z sommelierem. Warsztaty połączone z degustacją, prowadzone przez znawcę, pozwolą każdemu zainteresowanemu usystematyzować wiedzę na temat trunków z całego świata, poznać charakterystykę poszczególnych odmian i regionów, a co najważniejsze – wprawić się sztuce w degustacji wina. Degustacja wina z sommelierem to również doskonały pomysł na oryginalny prezent dla każdego, kto kocha wino, wierzy, że in vino veritas i pragnie tę prawdę poznać!
Degustacja wina w winnicy
Jeszcze inną okazją do zapoznania się ze specyfiką trunków z winogron oferowanych przez jednego z renomowanych producentów oraz wyćwiczenia swojego aparatu sensorycznego jest degustacja wina w winnicy. Zazwyczaj jest ona jednym z punktów w programie wycieczek enologicznych do miejsc, w których powstaje słynny w regionie – lub w szerokim świecie – trunek. Zwiedzając winnice i winiarnie, miłośnicy winogron poznają historię domu wina i tajniki produkcji jego flagowych trunków. Często tego typu spotkaniom z tradycją towarzyszą warsztaty sommelierskie połączone z przywoływaną już degustacją wina w winnicy. Jak nietrudno się domyślić – możliwość odwiedzenia obiektów danej marki stanowi dla niej samej promocję – odwiedzający mają bowiem okazję nie tylko zapoznać się z polecanymi przez mistrzów sztuki winiarskiej trunkami, lecz również je kupić. Zwiedzanie winnicy połączone z degustacją wina to atrakcja, z której coraz częściej korzystają nie tylko indywidualni koneserzy, lecz również firmy – i to nie tylko te działające w branży winnej!
Degustacja wina w restauracji
Czy kolacja, na którą udajemy się do znanego lokalu, może zamienić się w niepowtarzalną przygodę z winem w roli głównej? Tak, jeśli zdecydujemy się na degustację wina w restauracji! Od razu pragniemy uściślić, że nie mamy w tym miejscu na myśli lampki trunku wypijanej do pieczeni czy owoców morza. Mowa o profesjonalnej degustacji, która powinna mieć miejsce w przypadku zakupu całej butelki wina. Gdy już podejmiemy decyzję co do tego, którą pozycję z karty win mamy ochotę wypróbować, kelner powinien pokazać nam butelkę, pozwolić przyjrzeć się jej etykiecie i zatwierdzić nasz wybór. Następnie pracownik restauracji wprawnie otwiera przy nas butelkę i umożliwia nam przyjrzenie się wyciągniętemu korkowi – jego nienaruszony stan oraz neutralny zapach jest gwarantem poprawnej jakości wina. Osoba serwująca wino w dalszej kolejności nalewa niewielką porcję wina do przygotowanego dla siebie kieliszka i sprawdza, czy trunek spełnia odpowiednie dla kryteria jakościowe. Tak, kelner pije nasze wino! Ale spokojnie, to uznany na całym świecie element serwisu sommelierskiego. Wszak nie musimy znać się na wszystkim i wino, które właśnie zamówiliśmy, może być przez nas pite po raz pierwszy w życiu, co za tym idzie możemy po prostu nie wiedzieć, czy otwarta butelka zawiera trunek o jakości prawidłowej, czy może zepsuty. Obowiązkiem sommeliera / kelnera jest, by po otwarciu butelki ocenić, czy wino nadaje się do podania. W przypadku wina zepsutego koszt takiej butelki nas nie obciąża. W następnej kolejności sommelier pyta, kto będzie czynił honory degustacji i nalewa odpowiednią ilość trunku do naszego szkła, abyśmy ocenili, czy zamówiony trunek spełnia nasze oczekiwania. Degustacja wina w restauracji ze strony osoby zamawiającej wino może przebiegać w sposób opisany we wcześniejszej części naszego tekstu. Zwróćmy uwagę na fakt, że także koneser powinien odpowiednio się do niej przygotować – unikać palenia tytoniu przed wejściem do lokalu, żucia gumy czy stosowania silnie pachnących kosmetyków. A po rozpoczęciu degustacji kieliszek trzymać zawsze za nóżkę!
Jeszcze jedna bardzo ważna kwestia – degustacja wina w restauracji ma za zadanie nie tylko umożliwić nam krytyczną ocenę właściwości smakowych próbowanego specjału, lecz również sposobu jego podania przez kelnera, jego wiedzy na temat trunku oraz warunków przechowywania specjału. Degustacja wina w restauracji może zatem powiedzieć nam o lokalu równie wiele co o testowanym trunku!
Kurs degustacji wina
Nie podlega dyskusji fakt, że smakosze pragnący w jak najkrótszym czasie zaznajomić się ze wszelkimi niuansami sztuki degustacji trunków z winogron powinni zapisać się na jeden z kursów degustacji wina prowadzonych przez sommelierów. Rzecz jasna – kurs kursowi nierówny, dlatego przeglądając internet, znajdziemy zarówno krótkie wprowadzenia do świata winogronowych napitków, jak i kursy specjalistyczne pozwalające uczestnikom zaznajomić się z każdym elementem profesjonalnej degustacji, stanowiące niekiedy wstęp do barwnej kariery sommeliera. Oprócz kursów degustacji wina znajdziemy w sieci również warsztaty dotyczące zasad łączenie poszczególnych gatunków i stylów z różnego rodzaju potrawami, czy też zajęcia nakierowane na specjały pochodzące z określonej części świata, pozwalające wymagającym koneserom zgłębić wiedzę dotycząca specyfiki każdego z najważniejszych krajów i regionów winiarskich.
Kursy degustacji wina dostosowane do smakoszy na różnym poziomie zaawansowania odbywają się w największych miastach na terenie Polski, a ich cena waha się od kilkuset do nawet kilku tysięcy złotych. Mimo to koneserzy wychodzą z nich bogatsi – nie tylko w wiedzę, doświadczenia i umiejętności, lecz również specjalne zaświadczenia stanowiące rękojmię nabytych przez nich umiejętności.
Jesteśmy pewni, że nasz poradnik nie tylko podpowie miłośnikom wina, jak przygotować się do degustacji wina i jak ją zacząć, lecz również pozwoli im odnaleźć się na każdym jej dalszym etapie. Pamiętajmy przy tym, że o ile zawodowo nie zajmujemy się krytyczną analizą wina, najważniejsza jest nasza radość płynąca z degustacji. Nie zrażajmy się zatem, jeśli za pierwszych czy którymś z kolei razem nie uda nam się precyzyjnie nazwać wszystkich odkrytych w bukiecie akcentów. To zadanie, które nierzadko sprawia trudności nawet doświadczonym sommelierom! Czerwone, białe i różowe wina, od których warto zacząć rozbudowywać degustatorskie portfolio, wybierzesz i zarezerwujesz za pośrednictwem Winnicy Lidla!
Czytaj także:
Dobre wino białe półwytrawne? Jak takie wybrać?
Wino białe półsłodkie – do czego najlepiej pasuje?
Jakie wino białe słodkie? 5 propozycji dla miłośników tego trunku
Wino czerwone słodkie – do czego pasuje?
Jakie wino czerwone wytrawne? 4 propozycje!
Dobre wino z WinnicaLidla.pl — 6 propozycji
Wino białe wytrawne na prezent – podpowiadamy, jakie wybrać!
Lubisz wino wytrawne? Oto 7 faktów, o których powinieneś wiedzieć!
Smak i gatunek wina – jak rozróżnić?
