Wino z regionu Tokaj

Region Tokaj – co warto o nim wiedzieć?

Ciepły, łagodny klimat, żyzne gleby pochodzenia wulkanicznego, zróżnicowana rzeźba terenu i licząca sobie wiele stuleci tradycja – wszystkie te czynniki sprawiają, że wino z regionu Tokaj powszechnie traktowane bywa jako największy (lub jeden z największych) skarbów winiarskiej kultury Węgier. Region rozpościerający się na wschodniej części wyżyny Cserhát, którego granice wyznaczają rzeki Cisa i Bodrog, a także góry Sátor-hegy i Kopasz-hegy, cieszy się winiarską autonomią już od 1737 roku. Warto zaznaczyć, że obejmuje również południowo-wschodnią część Słowacji. Obecnie każde wino powstające na terenie regionu musi nosić nazwę Tokaj. Oprócz miasta Tokaj, od którego region winiarski bierze swoją nazwę, na jego węgierskim obszarze znajduje się również 26 innych malowniczych miejscowości. Od 2002 roku region Tokaj należy do światowego dziedzictwa UNESCO.

Wino Tokaj – szczepy

Winnice regionu Tokaj słyną niemal wyłącznie z odmian białych. Czerwone szczepy praktycznie wymarły po wielkiej zarazie filoksery w XIX wieku. Tradycyjne wino Tokaj powstaje z odmian Furmint (najpopularniejszej w regionie), Hárslevelű, Kabar, Sárgamuskotály, Zéta oraz Kövérszőlő.

Wino Tokaj – rodzaje

Klasyfikacja win Tokaj jest dość złożona, dlatego z chęcią przedstawimy ją naszym czytelnikom. Pierwszą grupę stanowią wina z nieselekcjonowanych kiści winogron, i chodzi tutaj o wytrawny lub słodki Tokaj Szamorodni. Smak tych oryginalnych win z regionu Tokaj zależy od stopnia dojrzałości gron przeznaczonych do fermentacji. Kolejna grupa win tokajskich powstaje z winogron selekcjonowanych i określana jest mianem Aszú. Tokaj Aszú swój charakterystyczny słodki smak zawdzięcza podsuszonym winogronom, na których skórce obecna jest szlachetna pleśń botrytis cinerea. Tokaje Aszú dzielimy dalej ze względu na liczbę wiaderek suszonych winogron dorzucanych do kadzi z fermentującym winem bazowym. Mowa o tzw. puttonach. Do roku 2013 wyróżniano Tokaje Aszú 3,4,5 i 6 puttonowe. Od 2013 nazwa Tokaj Aszú zarezerwowana jest wyłącznie dla win o zawartości cukru powyżej 120 gramów w litrze, co w praktyce oznacza, że Tokaje 3 i 4 puttonowe nie są już wytwarzane. To znaczy są, ale na rynek trafiają pod innymi nazwami, np. jako Tokaji Late Harvest. Osobną kategorię tworzą Tokaje Aszu Eszencia oraz Tokaje Eszencia, do których produkcji wykorzystuje się gęstą i słodką esencję otrzymywaną z wysuszonych winogron pokrytych szlachetną pleśnią. Jeszcze inną kategorię tworzą Tokaje Fordítás oraz Máslás. Te pierwsze powstają na skutek fermentacji świeżego moszczu gronowego z wykorzystaniem wytłoków po fermentacji Tokaju Aszú, drugie – poprzez zalewanie moszczem osadu drożdżowego pozostałego po produkcji Tokaju Aszú. We wszystkich przypadkach mowa o winie Tokaj słodkim. Miłośnicy win zdecydowanie bardziej cierpkich powinni natomiast zainteresować się Tokajami wytrawnymi, których nazwy najczęściej pochodzą od wykorzystanego do produkcji szczepu winogron.

Niepowtarzalny smak wina Tokaj

Smak wina Tokaj jest na tyle zjawiskowy, że warto podkreślić czemu, oprócz cech danych odmian winnych, go zawdzięczamy. Najważniejszym czynnikiem wpływającym na jakość win regionu Tokaj jest klimat: łagodne wiosny pozwalają na wczesne kwitnienie winorośli; słoneczne lata umożliwiają owocom osiąganie maksymalnej dojrzałości , a słoneczne i długie jesienie umożliwiają pozostawianie gron długo na krzewach. Z bardzo dojrzałych i późno zbieranych winogron powstają najlepsze Tokaje. Prawdziwym szczęściem dla winiarza jest pojawianie się na dojrzałych gronach szlachetnej odmiany pleśni Botrytis cinerea. Pleśń ta przyspiesza proces wysychania owoców i nadaje winom niezwykłych właściwości aromatycznych. Istotne znaczenie mają również właściwości gleby wulkanicznej, z której obficie czerpią winnice regionu Tokaj, a gęsto leżące na ziemi kamienie w trakcie chłodnych jesiennych nocy oddają winorośli skumulowane w ciągu dnia ciepło. Na jakość win Tokaj i cenę poszczególnych propozycji istotny wpływ ma również procedura przechowywania trunków. Wina dojrzewają latami w niewielkich beczkach dębowych o tradycyjnej pojemność 136 litrów, w wilgotnych piwnicach, w temperaturze nieprzekraczającej 12 st. C.

Słodkie wino Tokaj na Winnicy Lidla

Słodkie wina Tokaj, które każdy smakosz będzie w stanie zarezerwować za pośrednictwem Winnicy Lidla, to trunki o bardzo zróżnicowanych cechach aromatyczno-smakowych, dostosowane zarówno do preferencji tych, którzy poszukują trunków umiejących podkreślić swoją dominację, jak i do upodobań smakoszy marzących o nienarzucających się napitkach idealnych na wolny wieczór.

Do pierwszej grupy zaliczyć możemy z pewnością wino Tokaji Aszú 5 Puttonyos, Grand Tokaj, którego bukiet stanowi prawdziwą gratkę dla wymagających. Wyczujemy w nim bowiem brzoskwinię, skórkę pomarańczy, figę, morelę, wanilię czy toffi. Mimo że to świetne słodkie Wino Tokaj rozpieszcza kubki smakowe degustatora słodyczą, potrafi też zaskoczyć subtelną kwasowością wpływającą na jego właściwości orzeźwiające. Tym, co świadczy o jakości specjału, jest również długo pozostający w ustach posmak. Do czego pasuje ten słodki Tokaj? Między innymi do deserów czekoladowych, serów pleśniowych a nawet sushi!

Inny dobry trop to Tokaji Late Harvest, Sárga Borház, pachnący m.in. kwiatami lipy, brzoskwinią, morelą czy gruszką. Wrażenia aromatyczne potęgują nuty miodowe. Warto nadmienić, że podobnie jak wysokiej jakości wina czerwona, to słodkie wino Tokaj (w cenie bardzo korzystnej!) bardzo wiele zyskuje na odpowiednim napowietrzaniu. Wtedy to „do węchu” dochodzą również urzekające akcenty karmelu, śmietanki, imbiru czy herbatników. Tak jak w przypadku poprzedniego opisanego wina warto zaznaczyć, że o to, żeby nie było zbyt słodko, dba dość wyrazista kwasowość.

A co, jeśli poszukujemy słodkiego wina Tokaj w nieco łagodniejszym wydaniu? W takim razie odpowiednim wyborem okaże się Sweet By Tokaj, Late Harvest bazujące na odmianie Muscat. Ten produkowany z owoców z późnego zbioru napitek wyróżnia się idealną harmonią słodyczy, orzeźwiającej kwasowości i rozgrzewającego alkoholu. Cóż takiego rozpoznamy w jego bukiecie? Akcenty tropikalne takie jak liczi czy ananas, doskonale współgrające z jabłkiem i miodem. Warto zaznaczyć, że to Tokaj w cenie, która okazuje się bardzo niska w odniesieniu do jego jakości!

Słodką i kuszącą alternatywę dla tego specjału stanowi Dorombor Nagyon Édes. Ten niezwykle ciekawy napój alkoholowy (jak też Tokaj w dobrej cenie!) fascynuje jeszcze przed degustacją, zaraz po przelaniu do kieliszka, ciesząc oczy pięknym srebrzysto-zielonkawym kolorem. Oczywiście to dopiero początek przygody! Zmysł węchu rozpieszczają nuty cytrusowe i tropikalne, które perfekcyjnie współgrają z wyważonym charakterem specjału. Norombor Nagyon Édes z całą pewnością możemy nazywać lekkim, subtelnie słodkim winem Tokaj, odnajdującym się zarówno w towarzystwie poobiednich deserów, jak i owoców, sałatek czy miękkich serów.

Koneserzy, którzy poszukują najwyższej jakości lekkiego wina Tokaj, z pewnością nie pożałują chwil spędzonych z kieliszkiem Tokaji Aszú 6 Puttonyos, Royal Tokaji. Ten cudowny kupaż win Hárslevelű oraz Muscat Blanc À Petits Grains, z których słyną winnice regionu Tokaj, to mieszanka win bazowych pochodzących z najwyżej cenionych parceli. Jego szlachetny bukiet opiera się na owocach tropikalnych skąpanych w miodzie, występujących w towarzystwie bakalii. Jest wyraźnie słodki, jednak nie możemy w zgodzie z sumieniem odmówić mu zadziornej kwaskowatości. Jak również mocy rozgrzewającego alkoholu! Oczywiście tak dobre wino Tokaj smakować będzie wybornie bez żadnych dodatków. Jeśli jednak pociąga nas foodpairing, śmiało zestawmy je z pikantną kuchnią azjatycką, słodkościami czy wysokiej jakości pleśniowymi serami. Nie pożałujemy!

Wytrawne wino Tokaj na Winnicy Lidla

Najsłynniejszy rodzaj wina Tokaj to, jak już wspominaliśmy, wino rozkosznie słodkie. Czy oznacza to, że nieco bardziej zachowawczy koneserzy, powiedzmy sobie wprost – nieprzepadający za cukrem w kieliszku, powinni omijać region Tokaj szerokim łukiem? Ależ skąd! Winnica Lidla udowadnia bowiem, że równie ciekawe są wina wytrawne z tej części Węgier.

Pierwszym polecanym napitkiem z tej kategorii jest Tokaji Hárslevelű, Tokajicum, bazujący w zupełności na węgierskiej odmianie Hárslevelű. Na szlachetny wymiar aromatyczno-smakowy specjału w znaczący sposób wpływa tradycyjna metoda fermentacji oraz dojrzewanie wina Tokaj w beczkach wykonanych z drewna dębowego. To właśnie dzięki kontaktowi z dębiną interesujący nas trunek wzbogaca swój odmianowy bukiet o kolejne cenne dla smakoszy akcenty. Mimo przewagi słodkich nut aromatycznych napitek cechuje się bardzo wytrawnym smakiem – cierpkość, kwasowość i rozgrzewający alkohol tworzą połączenie, które pokochają wszyscy amatorzy win o śladowej zawartości cukru resztkowego. Do czego polecamy to wytrawne wino Tokaj? Oczywiście do białego mięsa, ryb i owoców morza, a także do warzyw. Innym specjałem, z którym zdecydowanie warto bliżej się zapoznać, jest Tokaj Furmint „Vicarius”, Patricius Borház, zwracające uwagę nietypową budową bukietu, w którym rozpoznamy m.in. zielone jabłko, jogurt oraz migdały. W szczególności polecamy specjał ten do smażonej ryby i świeżych warzyw.

Na koniec coś dla wszystkich tych, dla których najlepsze wino białe to bezapelacyjnie to obfitujące w bąbelki. Chateau Dereszla Brut to trunek, który wraz z każdym kolejnym łykiem udowadnia, że słynny Szampan ma konkurencję, której nie należy lekceważyć. Podobnie jak francuski protoplasta powstaje metodą wtórnej fermentacji butelkowej. Dzięki temu bąbelki w tym winie Tokaj pobudzają podniebienie gładkim, rozkosznie przyjemnym musowaniem. Wyrazista kwasowość sprawia, że to wino Tokaj jest właśnie takie, jakie być powinno każde dobre wino musujące – wybitnie orzeźwiające. W bukiecie kupażu, który bardzo wiele zawdzięcza odmianie Furmint, akcenty owocowe rywalizują o względy degustatora z orzechami i nutami chlebowymi. Chateau Dereszla Brut to doskonały aperitif, świetny trunek do wznoszenia toastów oraz towarzysz morskich specjałów i delikatnego mięsa – zarówno białego, jak i czerwonego!

Winnica Lidla sprawia, że wszystkie uroki Tokaju i Węgier dostępne są na wyciągnięcie ręki – wystarczy wyciągnąć rękę w stronę komputera lub telefonu i zarezerwować wybrany rodzaj Tokaju z odbiorem w sklepie stacjonarnym. Wina Tokaj słodkie czy wytrawne? Spokojne czy z bąbelkami? Poznaj oszałamiającą różnorodność winiarskich Węgier!