Whisky czy whiskey – co lepsze?
Istnieją spory, które toczą się od lat, polaryzują strony i zdają się nie mieć końca. I co gorsza – występują również w środowisku koneserów wysokiej jakości mocnych trunków. Jeden z nich to bój, który prowadzą ze sobą miłośnicy whisky i whiskey. No bo których z tych alkoholi jest lepszy? I czy odpowiedź na to pytanie jest w ogóle możliwa? Jako bezstronni znawcy tematu postaramy się rozstrzygnąć kwestię „whisky czy whiskey”. Udowodnimy, że to nie tylko kwestia różnic w zapisie. A w końcu przyjrzymy się najpopularniejszym trunkom z obu tych znamienitych rodzin. Zarówno miłośników whisky, jak i fanów whiskey zachęcamy do lektury!
Whisky czy whiskey – co lepsze?
Szkocka whisky czy irlandzka whiskey – która grupa trunków jest lepsza? Moglibyśmy oczywiście napisać, że wszystko zależy od indywidualnych preferencji odbiorców. Bo tak w istocie jest. Mamy jednak pewność, że taka odpowiedź nie zadowoli żadnego z naszych czytelników, a już na pewno – żadnej ze stron sporu.
Gdybyśmy więc chcieli rozstrzygnąć kłótnię „whiskey czy whisky”, odwołując się do wartości rynkowej najdroższych alkoholi o miedziano-złotej barwie, zwycięstwo należy się whisky. To bowiem najlepsze wypusty szkockich i japońskich destylarni królują w rankingach najdroższych i najbardziej prestiżowych whisky. Należą do nich kultowe propozycje marki The Macallan oraz Yamazaki. 60-letnia whisky The Macallan, której butelkę ozdobił ceniony artysta Michael Dillon, potrafiła osiągnąć na aukcjach cenę niemalże 1,5 miliona dolarów! Kolejne miejsca w zestawieniach zajmują inne wypusty destylarni w Craigellachie. Nieco tańsze są propozycje z Japonii (nadal mowa o whisky) – 55-letnia Yamazaki „poszła” za prawie 780 tys. dolarów!
Jak na tle konkurencji, w sporze „whiskey czy whisky”, wypada whiskey z Irlandii? Przyznajmy – dość blado. Za najdroższą whiskey uważa się trunki pochodzące z niedziałającej już destylarni Old Midleton Distillery. Na świecie jest jedynie 48 butelek tego alkoholu sprzedawanego w eleganckich karafkach. Jaką cenę osiąga każda z nich? Około 40 tys. dolarów. Przyznajmy, że w porównaniu z milionami, za które sprzedawane są najlepsze szkockie, to prawie jak za darmo!
Jeśli zatem pod uwagę weźmiemy wartość rynkową najcenniejszych trunków reprezentujących daną grupę, w tej rundzie sporu „whiskey czy whisky” punkt ląduje na koncie whisky. Pamiętajmy jednak, że pieniądze to nie wszystko. Gdy mowa bowiem o walorach smakowych i aromatycznych trunków, powinniśmy bać się jak ognia arbitralnych osądów!
Whisky
-
- Szkocja
- Single Malt
- 50% Zawartość alkoholu
-
Whisky a whiskey – jak wybrać?
Zarysowana przez nas różnica w cenach między whisky a whiskey, dotycząca najbardziej unikatowych propozycji renomowanych destylarni, nie ma tak wyraźnego przełożenia na trunki w przedziale cenowym dostępnym dla większości koneserów. Dobrą szkocką whisky blended znajdziemy w kategorii do 100 zł (np. Black Bull Kyloe), podobnie jak świetną irlandzką (np. Jameson Irish Whiskey) lub amerykańską whiskey (czy też bourbon). Powyżej tego pułapu zaczyna się obfitujący w niezrównane aromaty świat whisky i whiskey single malt. A zatem – przygotowując się do kolejnej degustacji i wybierając między whiskey a whisky, niekoniecznie musimy kierować się aktualną grubością portfela. Większe znaczenie mają wyróżniki obu tych trunków, dzięki którym są one w stanie wpasować się w gusta określonej grupy koneserów. A zatem jakie są najistotniejsze różnice między szkocką whisky a whiskey z Zielonej Wyspy?
Różnica między whisky a whiskey
Podstawowa różnica między whisky a whiskey dotyczy oczywiście pochodzenia. Whisky to alkohole produkowane w Szkocji i innych krajach czerpiących pełnymi garściami ze szkockiej tradycji destylacji – m.in. Walii, Japonii, Kanady czy Tajwanu. Whiskey to natomiast wyłącznie alkohole produkowane w Irlandii oraz USA.
No dobrze, jednak jaka jest różnica między whisky a whiskey, gdy mowa o metodzie produkcji obu tych trunków? Szkocka whisky produkowana jest ze zbóż (najcenniejszy jest jęczmień), które na samym początku podlegają suszeniu w dymie torowym. Przechodzi procedurę podwójnej destylacji i spędza w beczkach co najmniej trzy lata. Różnica między whisky a whiskey jest znacząca – ziarna wykorzystywane do produkcji alkoholu w Irlandii nie mają zazwyczaj kontaktu z torfem, a wytwarzana whiskey przechodzi aż trzykrotną destylację, co nie pozostaje bez wpływu na jej charakter.
Jeśli natomiast interesują nas różnicę między whisky a whiskey z Ameryki – tu trzeba zwrócić uwagę na wiodącą rolę ziaren żyta i kukurydzy, a także na fakt, że specjał przechodzi jednokrotną destylację w kolumnie do destylacji ciągłej. Przed zabutelkowaniem leżakuje krócej – dwa lata, w doskonałej jakości beczkach z amerykańskiego dębu.
Rozpisując się w temacie różnic między whisky a whiskey, należy podkreślić, że zarówno wśród szkockich, jak i irlandzkich znajdziemy unikatowe kategorie trunków. W przypadku whisky ze Szkocji są to Single Malt Scotch Whisky (z jęczmienia suszonego z jednej destylarni), Single Grain Scotch Whisky (z innych zbóż niż jęczmień, z jednej destylarni), Blended Malt Scotch Whisky (kupaże single maltów z różnych destylarni), Blended Grain Scotch Whisky (kupaże single grainów z różnych destylarni) oraz Blended Schotch Whisky (kupaże single maltów z single grain whisky z różnych destylarni).
Gdy natomiast mowa o whiskey irlandzkich, oprócz Irish Malt, Irish Grain czy Irish Blended Whiskey wyróżniamy również Pure Pot Still Whiskey (lub Single Pot Still Whiskey). Do tej ostatniej, właściwej wyłącznie dla irlandzkiej whiskey grupy, zaliczamy alkohole destylowane w alembikach, otrzymywane z wykorzystaniem zarówno słodowanego, jak i niesłodowanego jęczmienia. Metoda ta niegdyś stosowana była przez wszystkich mistrzów destylacji z Zielonej Wyspy, dziś jednak uważana jest już za rzadkość.
Rzetelne omówienie zagadnienia „whisky a whiskey” wymaga od nas oczywiście przyjrzenia się również odmianom whiskey z USA. Najpopularniejsze z nich to bourbon (otrzymywany przynajmniej w 51% z kukurydzy) oraz Tennessee Whiskey (w zasadzie jest to bourbon filtrowany z użyciem węgla drzewnego). Inne typy whiskey amerykańskiej to whiskey pszeniczne, żytnie i kukurydziane (wheat, rye i corn whiskey), a także mieszana Blended American Whiskey.
Whiskey
-
- Irlandia
- Single Malt
- 50% Zawartość alkoholu
-
- Irlandia
- Single Malt
- 41,3% Zawartość alkoholu
- Ostatnie Sztuki
- Stany Zjednoczone
- Rye
- 45% Zawartość alkoholu
Whiskey i whisky – jak rozpoznać?
W jaki sposób możemy dowiedzieć się, skąd pochodzi whisky? Oczywiście, przyglądając się butelce. Jeśli jesteśmy w stanie odpowiedzieć na pytanie, kiedy i jak się pisze, „whisky” czy „whiskey”, nawet pobieżny rzut oka pozwoli nam określić możliwe kraje pochodzenia danego trunku. Więcej informacji znajdziemy oczywiście na etykiecie.
Sprawa nieco się komplikuje, jeśli nie mamy dostępu do butelki, a jedynie do porcji trunku znajdującej się w naszym szkle. Wtedy odpowiedź na pytanie, skąd pochodzi whisky, może okazać się nieco trudniejsza. Ale nie niemożliwa! Na co zatem zwrócić uwagę? Na czym polega różnica?
Po pierwsze na to, czy w napitku wyczuwamy charakterystyczne dymne akcenty. Wskazują one na suszenie jęczmienia dymem torfowym, co jest oczywiście domeną producentów ze Szkocji. Uwaga! Torf możemy jednak rozpoznać także w propozycjach destylarni z innych krajów (a czasem nawet w whiskey irlandzkiej, czego przykładem jest Connemara), dlatego jego obecność nie powinna stanowić dla nas jedynego kryterium, którym się kierujemy, dokonując rozróżnień między irlandzką whiskey czy whisky.
Po drugie, warto wziąć pod uwagę wyrazistość smaku i aromatu whisky. Alkohole z Irlandii powszechnie uchodzą za te o wiele łagodniejsze, na co wpływa nie tylko brak charakterystycznych dla szkockiej torfowych akcentów, lecz również trzykrotna procedura destylacji. Niektórzy koneserzy do wyróżników whiskey Irlandzkiej dodają również karmelowy smak. W przypadku whiskey amerykańskiej wyróżnikiem często bywa charakterystyczna słodycz, którą trunki zawdzięczają kukurydzy wykorzystanej do destylacji. Mowa tu o bourbonach, czy Tennessee Whiskey. Innym charakterem wyróżniają się whiskey żytnie i pszeniczne, jeśli jednak chcielibyśmy dokonać pewnego uproszczenia, zaznaczylibyśmy, że w porównaniu ze szkocką whisky (zwłaszcza single malt) trunki te okazują się zdecydowanie bardziej subtelne.
Na koniec jeszcze jednak kwestia, ważna dla wszystkich osób zachodzących w głowę, jak się pisze – whisky czy whiskey? Otóż druga forma zapisu, czyli z „e”, stosowana jest przez Irlandczyków celem odróżnienia ich alkoholu od trunków ze Szkocji. Produkcja „whiskey” jest bowiem dla nich niezwykle istotnym elementem kultury narodowej, a ponadto – to właśnie oni najprawdopodobniej destylowali zacier zbożowy i leżakowali destylaty jako pierwsi. A zatem w pełni zasługują na to wyróżnienie!
Najpopularniejsze marki whisky i whiskey
Wiemy, już które trunki mamy prawo nazywać whisky, a które powinny na zawsze pozostać whiskey. Przyjrzymy się teraz najpopularniejszy markom specjalizującym się w produkcji whisky i whiskey. Zacznijmy oczywiście od królewskich, przez wielu uważanych za najlepsze na świecie, destylatów ze Szkocji. Do najważniejszych marek słynących z produkcji whisky z tego kraju należy The Macallan. Ta prestiżowa whisky, którą pił James Bond, znana jest z nastoletnich i kilkudziesięcioletnich destylatów, które dojrzewają w dębowych beczkach i finiszują w baryłkach po Sherry. Szkocki rynek whisky jednosłodowych ze słodu jęczmiennego, a na dodatek bogaty w destylarnie region Speyside, godnie reprezentują też marki Singleton, Glenfiddich i Glenlivet. Każdy znawca procesu produkcji whisky powinien dodatkowo kojarzyć takie marki jak m.in. Lagavulin, Ardbeg, Balvenie, Laphroaig, Caol Ila czy skąpaną w ocenie i torfowym dymie Talisker dojrzewająca w mocno wypalanych beczkach.
Większość szkockich whisky to jednak whisky mieszane powstające na bazie różnych zbóż – świetne zarówno do picia solo, jak i w drinkach. Najważniejsze marki reprezentujące ten segment rynku alkoholowego to m.in. Johnnie Walker, Grant’s, Chivas Regal czy Ballantine’s.
Każdy koneser roztrząsający kwestię whisky a whiskey zdaje sobie sprawę z faktu, że woda życia powstają też w innych krajach, w których producenci bardzo często czerpią obficie ze szkockich tradycji destylacji. Należy do nich choćby Japonia. Najważniejsze marki whisky (które dojrzewają również w beczkach z japońskiego dębu Mizunara) to m.in. Suntory (whisky Yamazaki, Hibiki czy Hakushu), Nikka (Yoichi, Miyagikyo czy Taketsuru), Akashi, Mars Shinshu czy Chichibu.
Kolejny potentat w dziedzinie produkcji whisky to Tajwan. W wyniku destylacji zacieru zbożowego powstaje tam whisky Kavalan uważana za jedną z najlepszych na świecie. Innym ważnym azjatyckim producentem alkoholu z jęczmienia suszonego są Indie. Kraj ten z dumą reprezentują marki takie jak: Amrut, Paul John i Rampur.
Poszukując różnic i podobieństw w temacie whisky a whiskey, wyruszyliśmy naprawdę daleko – aż na Daleki Wschód. Jednak trunki ukazujące potencjał drzemiący w tym szczególnym rodzaju alkoholi powstają również znacznie bliżej, na naszym kontynencie. W przesyconej celtyckim duchem Walii króluje marka Penderyn. Mniejsze brandy z tego kraju to Aber Falls i Welsh Wind. Coraz ważniejszym graczem na rynku whisky okazuje się Szwecja. Kraj, od którego oddziela nas Morze Bałtyckie, słynie z whisky marki Mackmyra. Ojczyzna być może najlepszego wina na świecie, Francja – Bastille 1789, Evade Heriose Le Classique.
No dobrze, tyle o whisky. Jakie natomiast marki whiskey cieszą się największą estymą? Nie mogliśmy zacząć inaczej niż o whisky Jameson, chluby irlandzkiego świata whiskey. To niekwestionowany numer jeden, gdy mowa o whisky mieszanych z różnych zbóż oraz single pot whiskey, czyli whiskey będącej mieszaniną zacieru słodowanego i niesłodowanego. Kolejny ceniony brand to Bushmills, najstarsza irlandzka destylarnia specjalizująca się w single maltach. Tullamore Dew to natomiast wytwórca jednych z najpopularniejszych na naszych planecie mieszanych (brand ma jednak w swoim portfolio również ciekawe single malty na bazie słodu jęczmiennego). Nowoczesny podejściem do sztuki produkcji cechuje się Teeling.
Drugim producentem oryginalnej whiskey są, jak już wiemy Stany Zjednoczone. Kategorię kukurydzianych bourbonów reprezentują brandy Jim Beam, Buffalo Trace, Maker’s Mark czy Wild Turkey. Kolejna kategoria kultowych amerykańskich trunków dojrzewających w dębowych beczkach to słynne Tennessee Whiskey. Te właśnie napitki produkuje Jack Daniel’s i kilka innych firm. Jeszcze inna grupa amerykańskich oryginalnych whiskey to żytnie, czy Rye Whiskey znane z wyrazistego charakteru docenianego przez miłośników mocnych wrażeń. Najsłynniejsze żytnie to Bulleit, Mitcher’s, Sazerac, Wild Turkey, Rebel, Templeton czy Kozuba.
Wybrać szkocką whisky czy irlandzką whiskey? Kwestia otwarta
Jak mogliśmy się spodziewać – nasz tekst nie przyniósł zdecydowanych rozstrzygnięć w kwestii „whisky a whiskey”. Nie wyjaśniliśmy wszak, „co lepsze”. Mamy jednak nadzieję, że dzięki niemu nasi czytelnicy dowiedzieli się wielu ciekawych rzeczy o obu rodzajach trunków, wiedzą, co różni whisky od whiskey i w związku z tym będą w stanie dokonać świadomego wyboru zawsze wtedy, gdy zapragną nabyć butelkę wysokiej jakości trunku, który uprzyjemni niejeden wieczór. Zarówno wyrazistą szkocką, dymną whisky, jak i delikatną whiskey z Irlandii czy zachęcająco słodki bourbon zarezerwujesz dzięki Winnicy Lidla!
Czytaj także:
Whisky czy whiskey? Trudne pytania i zaskakujące odpowiedzi
Jak sprawdzić wiek whisky i co on oznacza?
Szkocka whisky – dlaczego wielu uważa ją za najlepszą?
Jaka whisky: szkocka czy irlandzka? Podpowiadamy!
Whisky z Irlandii – gdzie się ją produkuje?
