Alkohol bezglutenowy: co mogą wybierać osoby, które nie tolerują glutenu?
Zaburzenia związane z nietolerancją glutenu, przejawiające się szerokim spektrum niepożądanych objawów związanych m.in. z pracą układu pokarmowego lub kondycją skóry, potrafią w znacznym stopniu utrudnić codzienne funkcjonowanie. Na szczęście rozwój świadomości społecznej i ułatwiony dostęp do sprawdzonych informacji umożliwia osobom, które nie tolerują glutenu, poznawanie bezpiecznych zamienników składników ukochanych potraw, a nawet poszerzenie swoich horyzontów kulinarnych o nowe, arcyciekawe pozycje. A jak wygląda kwestia degustacji alkoholi w kontekście celiakii i innego typu zaburzeń związanych z nietolerancją glutenu? Czy są alkohole, które współgrają z dietą bezglutenową? Owszem! Ale które? Tłumaczymy!
Alkohole bezglutenowe
Zanim wymienimy i opiszemy alkohole bezglutenowe, zacznijmy od podstaw. Czym zatem jest składnik, któremu poświęcamy dzisiejszy tekst? Glutenem nazywamy mieszaninę białek roślinnych, których naturalnym źródłem są ziarna niektórych zbóż – pszenicy, orkiszu, jęczmienia czy żyta. O ile większość populacji bez trudu radzi sobie z trawieniem pokarmów zawierających gluten (nie musi zatem stawiać na alkohol bez glutenu), o tyle średnio jedna osoba na sto w kontakcie z tego rodzaju białkami wytwarza przeciwciała, co w bardzo niekorzystny sposób wpływa zwłaszcza na pracę jelit. Z tego właśnie względu część koneserów może celować w alkohole bezglutenowe. W związku z nietolerancją glutenu w pożywieniu i alkoholu możemy mówić o celiakii, czyli chorobie glutenozależnej. Osoby mierzące się z tą przypadłością, w trosce o zdrowie i dobre samopoczucie, muszą całkowicie wyeliminować z diety produkty zawierające wyżej wymienione zboża, a zatem także wybierać alkohol bez glutenu. Znając metodę produkcji popularnych trunków wysokoprocentowych (lecz nie tylko), musimy zmierzyć się z problematyczną kwestią „alkohol a gluten”. Czy zatem w alkoholu jest gluten? Czy istnieją bezglutenowe alkohole?
Oczywiście zagadnienie alkoholu w diecie bezglutenowej wymaga szczegółowego omówienia. Na początku jednak, w dużym uproszczeniu, możemy przyjąć, że pozbawione glutenu są alkohole wysokoprocentowe, które podczas destylacji lub rektyfikacji zostały oczyszczone także z białek roślinnych. To zatem są alkohole bezglutenowe. Jako alkoholu dla bezglutenowców, czyli alkoholu bezglutenowego, nie możemy polecić bimbrów produkowanych amatorsko w zaciszu domowym. W diecie bezglutenowej unikać powinniśmy też alkoholi barwionych i aromatyzowanych – niepożądane związki mogą bowiem, choć nie muszą, znaleźć się w nich za sprawą różnego rodzaju dodatków wykorzystywanych przez producentów w celu nadania propozycjom określonych właściwości. Dla własnego dobra, w przypadku omawianych problemów, nie powinniśmy zatem włączać tych pozycji do kategorii „alkohole bezglutenowe” Poszukując alkoholu bez glutenu i drożdży, musimy zapomnieć również o piwach produkowanych z udziałem słodu zbożowego, czyli po prostu o popularnych napojach chmielowych dostępnych w sklepach, a nawet o większości piw kraftowych. Wyjątek stanowią piwa bezglutenowe, na których znajdziemy charakterystyczny symbol przekreślonego kłosa wskazujący na to, że to alkohol bezglutenowy. A zatem, wracając do meritum – jakie są bezpieczne, bezglutenowe alkohole, czy też alkohole o zawartości glutenu dopuszczalnej w diecie bezglutenowej?
Piwo bezglutenowe, wódka czy wino? Jakie alkohole są bezpieczne dla osób z celiakią?
Zgodnie z prawdą na pytanie, czy przy celiakii można pić alkohol, możemy więc odpowiedzieć twierdząco, dodając przy tym kilka bardzo ważnych zastrzeżeń. Co wynika z treści powyższego akapitu, najważniejsze znaczenie w kwestii „celiakia a alkohol” ma nawet nie rodzaj wykorzystanych na etapie produkcji składników, a sama technologia produkcji. Jaki alkohol przy celiakii będzie odpowiedni? Ten, który dzięki specjalistycznej metodzie produkcji został w zupełności oddzielony od glutenu. Co wykażemy już niebawem, i co z pewnością pozwoli odetchnąć z ulgą wielu koneserom zmagającym się nietolerancją glutenu, stanowią one całkiem pokaźną i zróżnicowaną grupę, zawierającą więcej pozycji niż wspomniane w nagłówku piwo bezglutenowe, wódka i wino. Już teraz musimy jednak zaznaczyć jeden fakt, który nie pozostawia złudzeń – przy celiakii alkohol aromatyzowany lub wzbogacany barwnikami może stanowić bardzo poważne zagrożenie dla dobrego samopoczucia, dlatego warto zawczasu pomyśleć o jakimś zastępstwie dla niego. Skoro pytanie „czy przy celiakii można pić alkohol” wymaga odpowiedzi pomyślnej dla koneserów (choć oczywiście, jak zwykle, mówimy o niewielkich porcjach alkoholu, to podstawa przy celiakii i w każdym innym przypadku!), czujemy się zobowiązani do rozwinięcia tej kwestii.
Czy alkohol zawiera gluten?
Czy alkohol zawiera gluten? Jako substancja chemiczna – nie. Jednak niektóre gatunki trunków produkowane są na bazie zbóż będących źródłem tego składnika. W odniesieniu do tego rodzaju specjałów na pytanie, czy w alkoholu jest gluten (czyli w tych napojach alkoholowych) musimy odpowiedzieć twierdząco. Do grupy tej zaliczamy m.in. piwa i wódki zawierające w butelce kłosy zbóż. Osoby cierpiące na nietolerancję glutenu powinny również wystrzegać się produktów alkoholowych, które mogą, choć nie muszą, zawierać gluten. O jakich specjałach mowa? Między innymi o wódkach, winach i miodach pitnych aromatyzowanych, bimbrach czy likierach. Za alkohole dla bezglutenowców odpowiednie uważa się natomiast wysokiej jakości wódki czyste, gin, whisky, brandy, koniak, rum, tequilę, rakiję oraz miody pitne, wina, cydry czy piwa bezglutenowe – w tej kwestii zdajemy się na ustalenia Polskiego Stowarzyszenia Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej (PSOzCinDB).
Proste? Niestety tylko z pozoru. Odpowiedź na pytanie, czy w alkoholu jest gluten, nie zawsze jest bowiem tak oczywista. Niestety pomiędzy stowarzyszeniami zajmującymi się problematyką alkoholu w diecie bezglutenowej (a także np. blogerami czy redaktorami różnych portali) dochodzi do sporów. O ile zatem, jak już zaznaczyliśmy, dominują głosy, że przemysłowa destylacja i rektyfikacja alkoholi powstających z surowców glutenowych powinna czynić je produktami odpowiednimi nawet dla osób na diecie bezglutenowej, o tyle niektóre środowiska zalecają, aby osoby cierpiące na poważną nietolerancję glutenu unikały w zupełności specjałów powstających na bazie zbóż. W takim razie trunkami bezpiecznymi ponad wszelką wątpliwość okazałyby się np. wina, winiaki (brandy czy koniak), wódki ziemniaczane, rumy czy cydry.
Nie podlega zatem dyskusji, że wybierając alkohol odpowiedni dla osoby chorującej na celiakię czy innego rodzaju nietolerancję glutenu, powinniśmy za każdym razem, w poszukiwaniu alergenów, dokładnie zapoznać się z informacjami umieszczonymi na etykiecie butelki.
Wino bezglutenowe
Czy wino bezglutenowe jest dostępne dla koneserów nietolerujących tego związku? Wszystkich miłośników specjałów z winogron uspokajamy – z natury wina są bezglutenowe, ponieważ pochodzą wyłącznie z pozbawionych glutenu składników. Oznacza to, że zgodnie z prawem zawierają nie więcej niż 20 mg glutenu w przeliczeniu na kilogram. To najbardziej precyzyjna odpowiedź na pytanie, czy wino ma gluten, jaką możemy podzielić się z czytelnikami. W tym przypadku mamy na myśli zarówno wina spokojne, jak i wino musujące, we wszystkich wersjach kolorystycznych, wytrawne, półwytrawne, półsłodkie czy słodkie. Niestety nie możemy w tym miejscu postawić kropki i zakończyć kwestię „wino a gluten”, twierdząc, że bezwzględnie każde wino powinniśmy traktować jako wino bezglutenowe. Również w tym przypadku musimy mieć na uwadze pewne odstępstwa od przyjętej reguły. Jakie wino nie zawsze zatem będzie, lub może nie być, winem bezglutenowym?
Przyglądając się zagadnieniu, które roboczo zatytułowaliśmy „wino a gluten”, powinniśmy zachować szczególną ostrożność, nazywając winami bezglutenowymi trunki aromatyzowane, wzbogacane przy użyciu różnego rodzaju ekstraktów czy barwników. Ponadto, niektóre osoby szczególnie wrażliwe na gluten – mówimy jednak o bardzo, ale to bardzo rzadkich przypadkach – mogą negatywnie reagować na śladowe ilości glutenu, które do wina przedostają się podczas procedury jego klarowania lub kontaktu z beczkami, do uszczelniania których wykorzystywano pastę pszenną. Także i ten czynnik powinniśmy mieć na uwadze, wybierając wino dla bezglutenowców.
Niemniej wysokiej jakości białe i czerwone wino – czekające w Lidlu i nie tylko – powinny być traktowane jako wina bezglutenowe. Za takie bowiem uważa je przywoływane już Polskie Stowarzyszenie Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej.
Whisky bezglutenowa
Czy whisky jest bezglutenowa? Mimo że powstaje ze słodu zbożowego, a więc ziaren zawierających gluten, stosowana wobec niej procedura produkcji czyni gotowy produkt trunkiem pozbawionym białek roślinnych. A zatem możemy uznać – tak jak wielu ekspertów działających w branży – że whisky jest bez glutenu. W świetle obowiązujących regulacji powinniśmy traktować zarówno jednosłodową whisky single malt (jęczmienną), jak i zbożową, żytnią czy kukurydzianą whisky (a więc kultowy amerykański bourbon) jako bezglutenową. Jednak i w tym przypadku, mimo że zgodnie z większością ważnych klasyfikacji whisky mamy prawo traktować jako alkohol pozbawiony glutenu, możemy spotkać się z głosami mówiącymi, że osoby w szczególny sposób obawiające się kontaktu z glutenem powinny dla pewności sięgać po mocne trunki innego typu. Jakie? Takie jak wspomniane już rum, brandy czy koniak.
Podsumowując tę kwestię – raczej nie znajdziemy czegoś takiego, jak „whisky bezglutenowa”, ponieważ każdy mocny alkohol tego rodzaju automatycznie traktowany jest jako alkohol odpowiedni dla osób na diecie bezglutenowej. Przekonuje nas o tym nie tylko PSOzCinDB, lecz również inne źródła, takie jak portal Bezgluten.pl. Nie podlega dyskusji fakt, że myśląc o whisky na diecie bezglutenowej, powinniśmy wybierać wyłącznie trunki najwyższej próby, co do których nie mamy żadnych wątpliwości, że procedura ich produkcji spełniała najwyższe standardy jakości. Tego rodzaju whisky zarezerwujesz oczywiście za pośrednictwem naszej platformy.
Wódka bezglutenowa
Pozwolimy sobie w tym miejscu powtórzyć, że metoda produkcji czyni (prawie) każdą wódkę bezglutenową. Nawet wtedy, gdy mowa o alkoholu otrzymywanym z jęczmienia, żyta czy pszenicy, czyli zbóż zawierających zboża obfitujące w niepożądane związki. Podobnie jak w wyżej opisanym przypadku – poszukując wódki bez glutenu, powinniśmy upewnić się, że bierzemy pod uwagę trunki wysokiej jakości – w ich przypadku możemy mieć pewność, że procedura rektyfikacji alkoholu oczyściła trunek z niechcianych przez nas dodatków, w tym glutenu. À propos dodatków – przypominamy raz jeszcze, że pewności co do tego, czy dana wódka jest bezglutenowa, nie możemy mieć wtedy, gdy sięgamy po wersje smakowe popularnego alkoholu lub, co zdaje się oczywiste, butelki, w których dostrzegamy pływające kłosy zboża. Najlepiej też porzucić myśl o wódkach domowej roboty, czyli produkowanych amatorsko bimbrach.
Badania, prowadzone m.in. przez PSOzCinDB, pozwalają nam wierzyć, że destylowane alkohole bez dodatków aromatyzujących są bezpieczne dla osób cierpiących na nietolerancję glutenu. Nawet jeśli nie mamy do czynienia z wódką w pełni bezglutenową – związek ten występuje w produktach w ilościach śladowych, dopuszczalnych nawet w restrykcyjnej w diecie bezglutenowej. Rozumiemy jednak, że osoby obawiające się niepożądanych objawów fizjologicznych związanych z alergiczną reakcją na gluten mogą preferować alkohole produkowane ze składników w pełni bezglutenowych. W takim razie odpowiednim wyborem może okazać się bezglutenowa wódka ziemniaczana, czyli np. Luksusowa.
Warto ponadto nadmienić, że niektórzy producenci oferują konsumentom trunki opisane na etykietach jako wódki bezglutenowe – są to np. specjały powstające na bazie alkoholu etylowego pochodzenia kukurydzianego, czyli zboża wolnego od glutenu.
Bezglutenowa impreza – jak zaskoczyć gości oryginalnymi drinkami?
W temacie „gluten a alkohol” powiedzieliśmy już naprawdę sporo. Lecz nie wszystko! W jakich relacjach z nietolerancją glutenu pozostaje bowiem miksologia? Czy entuzjaści koktajli po zdiagnozowaniu tego rodzaju problemów zdrowotnych muszą przerzucić się na drinki bezglutenowe? Otóż bez cienia wątpliwości powinni unikać koktajli zawierających likiery i smakowe wódki. Przy tym należy dodać, że znaczna część likierów pochodzący od renomowanych firm uchodzi za w pełni bezglutenowe. Powtórzmy, że przyglądając się kwestii „gluten a alkohol”, musimy również uwzględnić fakt, że do danego specjału o pięknej barwie i pociągającym zapachu gluten może wedrzeć się pod postacią barwników lub aromatów. Na całe szczęście znajdziemy mnóstwo przepisów na koktajle, które uchodzą za bezpieczne drinki bezglutenowe. Zaliczamy do nich m.in. Daiquiri, Mojito, Margaritę, Gin Fizz czy Moscow Mule. Bezglutenowe drinki to także nieśmiertelne połączenia takie jak wódka z colą, Fantą, Sprite’em czy sokami. Wybierając alkohole do drinków bezglutenowych, możemy ponadto, dla świętego spokoju, upewnić się, czy postawiliśmy na wódkę ziemniaczaną, tequilę w 100% z agawy czy gin z ziemniaków (tzw. gin bezglutenowy). Dla pełnego bezpieczeństwa warto też upewnić się (czytając etykietę), czy bezglutenowymi drinkami są te gotowe, kupowane w butelkach.
Jak zatem widać – nietolerancja glutenu nie stanowi przeszkody uniemożliwiającej realizację marzeń związanych z poznawaniem wybornych alkoholi z całego świata. A więc nawet osoba z celiakią może zostać wybitnym znawcą trunków i zapalonym degustatorem! Pamiętajmy tylko, jakie alkohole są niewskazane w diecie bezglutenowej – klasyczne piwa, likiery, wódki smakowe, aromatyzowane wina czy napoje na bazie trunków z winogron. Oraz o tym, że mimo że cenione przez koneserów trunki, takie jak whisky czy wódki powstają na bazie zbóż zawierających gluten, zostają skutecznie oczyszczone z niego podczas przemysłowej destylacji i rektyfikacji. Zdaniem ekspertów są zatem bezpieczne! Jeśli mimo to wolimy postawić na alkohole, które w żaden sposób nie mogą zawierać glutenu, gdyż ich producenci doskonale poradzili sobie bez zacierów zbożowych, pamiętajmy, jak wiele perełek znajdziemy wśród win, rumów, brandy czy koniaków. A nawet wódek ziemniaczanych! Mnóstwo tego typu skarbów poznasz oczywiście dzięki naszej Winnicy!
