Wódka to dla wielu z nas pierwsze skojarzenie, które przychodzi do głowy, gdy zostaniemy zapytani o mocny alkohol. Nic dziwnego – w Polsce, a także w całej Europie Środkowo-Wschodniej i Wschodniej, trunek ten cieszy się olbrzymią popularnością, choć znajduje rzecz jasna licznych amatorów również w innych częściach świata. Sprawdza się zarówno pity z kieliszków, jak i jako najważniejszy składnik wielu doskonałych drinków. Czy jednak wiemy, z czego i jak robi się wódkę? I jakie są jej składniki? Poszukajmy odpowiedzi na te pytania!
Z czego się robi wódkę?
Zanim opowiemy, z czego robi się wódkę, wyjaśnijmy, czym właściwie jest ten trunek. W ten sposób określamy wysokoprocentowy napój alkoholowy, który powstaje ze zmieszania spirytusu rektyfikowanego oraz wody. Zawartość alkoholu w tego typu napitkach wynosi zazwyczaj 40%, w każdym razie nie mniej niż 37,5%. Oprócz klasycznej wódki istnieją również ciekawe jej warianty smakowe.
A więc – z czego robi się wódkę? Regulacje UE określają, że trunek ten musi być wyprodukowany z alkoholu etylowego pochodzenia rolniczego, otrzymywanego w procesie fermentacji ziemniaków, zbóż lub innych surowców (również owoców), z wykorzystaniem drożdży. Warto ponadto zaznaczyć, że istnieje osobna, chroniona prawnie kategoria o nazwie Polska Wódka. A zatem z czego robi się oryginalną wódkę w Polsce? Wódka Polska musi być wyprodukowana z alkoholu pochodzącego z żyta, jęczmienia, owsa pszenicy, pszenżyta lub ziemniaków. Może być to zarówno wódka bez smakowych dodatków, jak i wódka aromatyzowana. Pisząc o tym, z czego robi się wódkę w Polsce, należy dodać, że wszystkie surowce wykorzystane do produkcji Polskiej Wódki pochodzić z naszego kraju. W Polsce powinny także być realizowane wszystkie etapy produkcji alkoholu.
Wiemy już zatem, z czego jest zrobiona wódka. Pora odpowiedzieć nieco bardziej szczegółowo na pytanie, jak się robi wódkę. Cała procedura wygląda następująco:
W pierwszej kolejności producenci muszą otrzymać spirytus. W tym celu starannie oczyszczają niezbędne surowce, a następnie rozdrabniają je lub poddają działaniu wysokiej temperatury i wysokiego ciśnienia, co prowadzi do wyodrębnienia skrobi. Kolejnym etapem produkcji alkoholu jest zacieranie mające doprowadzić do pozyskania... zacieru. Kluczową rolę w tym przypadku odgrywają enzymy doprowadzające do wyodrębnienia składników prostych, które ulegają rozpuszczeniu w wodzie. Proces ten nazywany bywa także scukrzaniem. W dalszej kolejności inicjowana jest fermentacja z użyciem drożdży, po której z kolei następuje destylacja, której produktem jest destylat rolniczy.
Co następuje dalej? Spirytus ulega rektyfikacji, następnie jest mieszany z wodą i uszlachetniany. Po pomyślnym zakończeniu tych procesów producenci mogą zająć się filtracją oraz upewnić się, że po wymieszaniu z wodą spirytusu rektyfikowanego, trunek osiągnie wymaganą moc. Wódka jest już gotowa i może być rozlana do butelek!
Opisując, jak się robi wódkę, warto powiedzieć ponadto o stosowanej klasyfikacji jakościowej trunków. Wódki czyste zwykłe to zatem te, które powstały z jednokrotnie rektyfikowanego alkoholu. Rektyfikacja to inaczej destylacja wielopoziomowa, czyli destylacja różnych otrzymanych destylatów. Na miano wódki wyborowej zasługuje ta, która powstała ze spirytusu poddanego rektyfikacji dwa razy. Luksusowej – przynajmniej trzy. Owocem rektyfikacji jest spirytus o zawartości alkoholu rzędu 96,5%. Po zmieszaniu z właściwą ilością wody i filtracji staje się wódką.
Ustaliliśmy zatem, jak i z czego robi się wódkę. Przyjrzyjmy się jednak nieco dokładnie jej składowi.
Skład wódki
Składniki wódki czystej to zatem rektyfikowany spirytus oraz woda. Nieco inaczej wygląda rzecz jasna skład wódki smakowej – w tym przypadku obok podstawowych dwóch komponentów występują jeszcze te, które nadają trunkowi jego charakterystyczne właściwości. A zatem co wchodzi w skład wódki smakowej, nazywanej także gatunkową? M.in. wyciągi roślinne, cukier, olejki i aromaty. Niekiedy także barwniki zapewniające specjałowi niecodzienną barwę.
Wróćmy jednak do klasycznej czystej – jaki jest skład chemiczny wódki? Wódka to roztwór wodny alkoholu etylowego (C2H5OH). W 100 g substancji znajduje się około 33,4 g alkoholu oraz 66,6 g wody, co przekłada się na około 231 kalorii. Nie mniej skład procentowy wódki to 60% wody i 40% alkoholu. Jak to możliwe? Otóż nie możemy po prostu przeliczać gramów na procenty – pod uwagę należy wziąć gęstość alkoholu. Pamiętajmy, że te proporcje mogą okazać się nieco inne, gdy pod uwagę weźmiemy skład wódki smakowej, w przypadku której zawartość alkoholu może wynosić np. 32%-36% (choć jeśli w nazwie pojawia się sformułowanie „wódka smakowa”, alkoholu musi być przynajmniej 37,5%, to niezbędne minimum dla każdej wódki w UE). Wyższa jest także ich kaloryczność – w 100 ml gatunkowej wódki kalorii może być około 260. Związane jest to z faktem, że w składzie wódki smakowej znajduje się także sporo cukru o znacznej wartości energetycznej.
Należy jednak zaznaczyć, że cukier może także, zgodnie z prawem, znajdować się w składzie wódki „zwykłej”. Przepisy unijne stanowią jednak, że jego maksymalna zawartość to 8 g w przeliczeniu na litr trunku. Nieco inaczej sprawa wygląda w przypadku wódki smakowej – prawo dopuszcza bowiem obecność nawet 100 g cukru lub innej substancji słodzącej w litrze specjału!
Wódka ze zboża
Wódka z ziemniaków czy ze zboża? Wódki ze zbożem – a raczej wódki ze zboża – to najpopularniejszy rodzaj trunków o mocy 40% produkowany na terenie Polski. Jak już wspominaliśmy, alkohol może być produkowany z różnych gatunków zbóż – żyta, pszenicy, owsa, jęczmienia czy pszenżyta.
Bez wątpienia najczęściej wykorzystywanym do produkcji trunku surowcem rolniczym – przynajmniej w Polsce – jest żyto. Wódka z żyta wyróżnia się bardzo charakterystycznym, intensywnym smakiem. Wódki z żyta spożywane bywają przez koneserów zarówno prosto z kieliszka, jak i jako składnik smacznych drinków. Która wódka jest z żyta? Np. prestiżowa Wyborowa Exquisite!
Drugim pod względem popularności zbożem wykorzystywanym do produkcji wódki jest pszenica. Inaczej niż wódka z żyta – trunek otrzymywany z pszenicy wyróżnia się o wiele łagodniejszym charakterem i bardziej przystępnym (dla początkujących!) smakiem. Wytwórcy w niektórych przypadkach sięgają również po specjalną odmianę pszenicy, którą jest orkisz. Wódka z pszenicy (a także jej blendy z żytem) bywają wykorzystywane do produkcji trunków smakowych.
Wódki ze zboża, z którymi możemy spotkać się o wiele rzadziej, to trunki z jęczmienia i owsa. O mniejszej dostępności tego typu specjałów decydują zarówno właściwości smakowe alkoholu otrzymanego z wymieniony zbóż, jak i skomplikowana procedura obróbki surowca.
Wódką ze zbożem może być również trunek opierającym się na pszenżycie, czyli hybrydzie pszenicy i żyta. Cieszy się ona sporym zainteresowaniem zarówno ze strony rolników, jak i producentów wódki ze względu na łatwość uprawy. Naszych czytelników z pewnością zainteresuje informacja, że Polska jest jednym ze światowych liderów produkcji pszenżyta!
Na sklepowych półkach możemy również spotkać się kupażami – na myśli mamy w tym przypadku wódki otrzymywane z więcej niż jednego gatunku zboża.
Wódka z ziemniaków
Alternatywę dla wódki ze zboża stanowi wódka z ziemniaków. I to alternatywę – musimy przyznać – bardzo interesującą. Wódka z ziemniaków – co potwierdzają koneserzy – znacznie różni się pod względem smaku od swych zbożowych sióstr. Ponadto, podobnie jak wódka z pszenicy, wyróżnia się bardzo zbalansowanym charakterem i przyjemną konsystencją. Należy jednak wziąć pod uwagę, że produkcja wódki z ziemniaków jest procedurą nieco bardziej złożoną i może wiązać się dla wytwórców z koniecznością poniesienia wyższych kosztów. Dobra wódka z ziemniaków sprawdzi się zarówno pita z bez dodatków (ale najlepiej z popitką), jak i jako składnik wielowymiarowych kompozycji barmańskich. Chociaż trunek określany jako Polska Wódka z ziemniaków musi być alkoholem otrzymany wyłącznie z nich samych, możemy spotkać się z ciekawymi wódkami powstającymi z zestawienia ziemniaków z żytem – przykładem tego typu napitku jest np. Luksusowa Wódka 40% Alk.
Wódka ze spirytusu
Jak już wiemy, wódka ze spirytusu rektyfikowanego jest otrzymywana wskutek połączenia tegoż właśnie spirytusu z wodą. To oczywiście pewnego rodzaju uproszczenie, ponieważ pomijamy w ten sposób wiele elementów skomplikowanej procedury, która zapewnia doskonałą jakość produktu końcowego. Wszystkich koneserów pragnących zapoznać się właściwościami najwyższej jakości czystej (lub smakowej) zachęcamy oczywiście do degustacji propozycji renomowanych producentów polecanych przez Winnicę. Wielu początkujących smakoszy zastanawia się jednak, jak zrobić wódkę ze spirytusu. Najprostszym sposobem na uzyskanie 40% alkoholu ze spirytusu jest połączenie 420 ml spirytusu (95%) z 600 ml wody. Wtedy to otrzymamy litr trunku o pożądanej przez nas mocy. W sieci znajdziemy jednak także wiele przepisów na wódkę ze spirytusu uwzględniających wykorzystanie dodatkowych składników, głównie owoców i miodu. Mowa zatem o różnego rodzaju nalewkach – szczególną popularnością cieszy się niezmiennie wódka ze spirytusu z miodem i cytryną, czyli popularna cytrynówka.
Powróćmy do pytania postawionego w tytule artykułu – która wódka jest najlepsza? Odpowiedzi, rzecz jasna, mogą różnić się w zależności od preferencji degustatorów. Miłośnicy trunków o wyrazistym smaku i zadziornym charakterze znajdą z pewnością to, czego poszukują w kieliszku jednej z wybornych wódek żytnich. Fani napitków nieco łagodniejszych powinni z kolei zainteresować się wódkami z pszenicy lub ziemniaków. Ciekawą alternatywę dla klasycznej czystej stanowi również, nie zapominajmy, wódka smakowa – i jej warto dać szansę!
Wysokiej jakości czystą – np. Żubrówkę, Finlandię, Soplicę, Bols czy Krupnik można spotkać w sklepach stacjonarnych Lidla. Za pośrednictwem naszej platformy internetowej każdy degustator jest w stanie natomiast zarezerwować wyśmienite alkohole z sektora premium m.in. wódki Roberto Cavalli, Danzka, Purity 17 czy Rada, a także Wódkę Dębową Polską… w gustownym bukłaku czy kuferku, a więc idealną na prezent!
Czytaj także:
Drinki z wódką dla pań – 7 przepisów na karnawałowe napoje
Drinki z wódką – 5 najprostszych przepisów
Drinki z wódką i limonką – jak zrobić
Polska wódka na prezent – którą wybrać?
Wódka Dębowa – 3 drinki z nią w roli głównej!
