Gdzie produkuje się wina ze szczepu Sagrantino?

Umbria to jeden z najbardziej malowniczych włoskich regionów winiarskich położony pomiędzy Toskanią, Marche, Lacjum i Abruzją. Poza długo żywotnymi winami, znaleźć tam można aromatyczne trufle, nie odstające jakością od tych pochodzących z Piemontu. Urokliwe, zabytkowe miasteczka mieszące się, na rozpościerających się wzgórzach i niekończących się pasmach łąk.

To właśnie tam, na wzgórzach Montefalco produkuje się wysokiej klasy wina ze szczepu Sagrantino, uznawane za perełkę umbryjskiego winiarstwa. Winiarze zgodnie z restrykcjami apelacyjnymi produkują je w wersji wytrawnej i słodkiej robione metodą passito.

Historia szczepu Sagrantino

Sama nazwa odmiany podchodzi od łacińskiego słowa sacer, które w dosłownym tłumaczeniu oznacza „święty”. Zgodnie z tradycją Sagrantino Passito było gościem na klasztornych stołach i towarzyszem religijnych obrzędów. Niestety zaczątki tegoż szczepu wciąż nie są sprecyzowane. Niektóre źródła mówią o tym, że do Europy sprowadzili je mnisi z Azji Mniejszej, inni, że franciszkanie, że miał swoje początki w Hiszpanii, a niektórzy twierdzą, że pierwsze nasadzenia były właśnie w Umbrii. W 1451 roku znany florencki malarz Benozzo Gozzoli, na prośbę franciszkanów uwiecznił na swoim dziele poświęconym życiu św. Franciszka, butelkę czerwonego wina.

Kolejną ważną datą dla tej odmiany jest rok 1549, z którego pochodzi pierwszy formalny dokument dotyczący jego istnienia. Z kolei podczas wystawy w Umbrii w 1899 roku Sagrantino Passito uzyskało status wina deserowego najwyższej jakości. Dzięki swojej żywotności i walorom wina z tego szczepu uzyskały w roku 1979 roku denominację DOC i w roku 1992 roku DOCG, która jest gwarantem jakości trunków. Apelacja Sagrantino di Montefalco produkuje wina oparte w 100 % ze szczepu Sagrantino, Natomiast Montefalco Rosso w kupażach z głównie z takim szczepami jak Sangiovese czy Merlot.

Charakterystyka Sagrantino.

Odmiana charakteryzuje się ciemną skórką, jest stosunkowo odporna na choroby, ale niestety ciężko znosi przymrozki. Krzewy są mało wydajne, ale za to ich owoce są bardzo skoncentrowane. Wina zarówno w wersji czerwonej wytrawnej i słodkiej są produktami, które mają niesamowity potencjał dojrzewania. Dzięki wysokiej zawartości garbników, najwyższej ze wszystkich szczepów na świecie i wysokiej kwasowości z przyjemnością można kosztować ich w wieku 20, 30, 50 i nawet 100 lat.

Jak ono pachnie i jak smakuje?

Na wstępie należy podkreślić, iż z wiekiem wina ze szczepu Sagrantino niesamowicie ewoluują, nabierają elegancji i wytworności w smaku i zapachu. W bukiecie dominują w nich ciemne owoce, tj. jeżyny, śliwki, dojrzałe wiśnie. Mocnym akcentem są również nuty gorzkiej czekolady, tytoniu, goździków czy kardamonu. W ustach, nawet przy wytrawnych wersjach często mają słodką, żującą taninę, która z upływem lat ukazuję się nutami balsamicznymi. Sagrantino pięknie połączy się z stekami wołowymi z sosem demi-glace ze smardzami, ale również czekoladą deserową z figami lub odrobiną chilli.

Idzie nowe… czy istnieje białe Sagrantino?

Winiarstwo i enologia nie lubi próżni. To właśnie to, w winach jest najpiękniejsze. Ciągłe zmiany, chęć doskonalenia i nieustanny rozwój to coś, co nie pozwala winiarzom osiąść na laurach. Arnaldo Caprai to ikoniczny producent, który pokazał światu jak robi się wysokiej klasy wina ze szczepu Sagrantino. To on tak naprawdę odrodził ten szczep na nowo. Odkurzył zapiski o nim i przekuł to w niesamowity sukces, na którym zyskało nie tylko umbryjskie, ale włoskie winiarstwo. Jego czerwone wina są jednymi z najbardziej pożądanych z apelacji Sagrantino di Montefalco DOCG. Poszedł jednak o krok do przodu. Można by rzec, że milowy krok…

Długo pracował nad tym, aby w swoim laboratorium stworzyć białą odmianę szczepu Sagrantino, która po raz pierwszy została zebrana 
w roku 2006 z 10 hektarów nasadzeń. DNA białej odmiany jest praktycznie takie samo jak przy odmianie czerwonej. Została ona stworzona przez powszechnie znaną metodę tworzenia nowych odmian - samo zapylenia. Mimo ingerencji człowieka nie ma to nic wspólnego z genetyką molekularną szczepów. W trakcie prac nad białą odmianą wybrano izolowane i samozapylane nasiona, które zostały zasadzone na polu badawczym, w skutek czego powstały białe, szare i czerwone winorośle Sagrantino. Co ciekawe na podstawie badań określono, że z punktu widzenia genotypowego jest taka sama jak czerwona odmiana, a z punktu widzenia fenotypowego biała. Istnieje również przypuszczenie, że kiedyś istniała biała odmiana Sagrantino, ale nie utrzymała się ze względu na swój recesywny charakter.
Prace nad białą odmianą Sagrantino wciąż trwają. Ciekawe czy przyjdzie kiedyś moment, w którym będą konkurować ze szczepami Grechetto czy Trebbiano białymi szczepami w Umbrii. Niestety nie ma ich jeszcze w sprzedaży, a prace nad białym Sagrantino są wciąż na etapie badawczym.