Irlandzka whiskey

Irlandzka whiskey – co warto o niej wiedzieć?

Irlandzka whiskey ma z reguły lekki i gładki charakter. Choć jest równie smaczna i szlachetna co szkocka, to jednak jest zdecydowanie mniej popularna i rozpoznawalna. Trzeba pamiętać, że sama whisky zawdzięcza swoje pochodzenie ludziom mieszkającym na terenie Irlandii – to iryjscy mnisi jako pierwsi produkowali „wodę życia” jak uważano, mającą magiczne właściwości lecznicze. Najstarsze wzmianki o irlandzkiej whiskey pochodzą z XV wieku (ok. 1405 r.), choć znane legendy przypisują początki destylacji irlandzkim mnichom. Na początku wykorzystywano ją jako lek na wszelkie schorzenia gastryczne, bóle głowy czy katar. Mówiło się o tym, że picie uisce beatha (bo tak pierwotną nazwę nosiła) wzmaga odporność i dodaje wigoru. Legenda głosi, że whiskey została wynaleziona przez św. Patryka na początku średniowiecza. Przywieziona z podróży do Francji metoda destylacji miała zostać dostosowana do warunków i zbóż porastających iryjskie wzgórza.

Zielone Wyspy nie posiadają jasno sprecyzowanych regionów i podziałów whisky. Jednak zgodnie z Irish Whiskey Act z 1980 roku, irlandzka whiskey musi być destylowana na terenie Republiki Irlandii lub Irlandii Północnej.

W latach 1980 - 2010 na terenie Irlandii mieściły się zaledwie trzy destylarnie, Midleton, Bushmills oraz Cooley. Całe szczęście te czasy to zamierzchła historia, a obecnie gorzelnie iryjskie wyrastają jak grzyby po deszczu.

Początki irlandzkiej whiskey na arenie międzynarodowej

Przez wiele wieków, przed karierą szkockiej, irish whiskey była najbardziej znaną i pijaną whiskey na świecie, a do XIX wieku jej konkurentem były tylko francuskie koniaki i brandy. Filoksera winiec (phylloxera vastatrix), czyli szkodnik będący zagładą XIX-winnic w całej Europie, dodatkowo zwiększyła popularność destylatów z Zielonej Wyspy. Irlandzką whiskey ceniła sobie Elżbieta I oraz rosyjski car Piotr I. Kryzys i upadek popularności tego trunku przyszedł wraz z krucjatą antyalkoholową prowadzoną przez ruchy abstynenckie, a także wojną o niepodległość i wojną domową. Ostatnim ciosem, który dotknął przemysł whiskey z Irlandii, było embargo nałożone na handel iryjski oraz prohibicja, która rozpoczęła się w latach 20. w USA. Kryzys sprawił, że większe i mniejsze destylarnie upadały, a niektóre przenosiły się na tereny Szkocji.

W 1966 roku powstało Irish Distillers Group, czyli konsorcjum handlowe destylarni, które chciały promować irlandzką whiskey na światowych rynkach. Niestety na chwilę obecną Irlandia produkuje zaledwie 2% światowej whisky, chociaż to nie czyni jej gorszą. Za najstarszą z iryjskich destylarni, które wciąż funkcjonują, uważa się Bushmills, działającą w regonie Antrim, który licencję na destylację uzyskał w roku 1608.

Proces produkcji i destylacji

Chociaż z zasady irlandzkie whiskey, do których potrzebny jest zacier zbożowy, powinny być destylowane trzykrotnie, to obecnie niektóre destylarnie odchodzą od tej praktyki, np. kupiona przez japoński Suntory Cooley i Kilbeggan destyluje tylko dwukrotnie, tak samo destylarnia Alltech. Teeling i Dingle także eksperymentują z podwójną destylacją. Trzykrotna destylacja zatem nie jest już traktowana jako obowiązkowa. Kolejną z kwestii, która niegdyś cechowała whiskey irlandzką, a dzisiaj odchodzi do lamusa, tak jak potrójna destylacja, to brak torfu używanego do suszenia słodu zbożowego na wstępnym etapie produkcji destylatów. Zgodnie z przepisami irlandzka whiskey leżakuje w drewnianych dębowych beczkach przez co najmniej trzy lata (wymóg Irish Whiskey Act). Zanim jednak rozpocznie się destylacja, w kadziach zakładów (znanych jako washbacks) zachodzi fermentacja, za którą odpowiadają drożdże.

Na początku do produkcji tego trunku wykorzystywano miedziane alembiki. Później wdrożono nowsze metody. Warto wiedzieć, że wynalazcą nowoczesnego aparatu do destylacji kolumnowej był Aeneas Coffey. To właśnie on w roku 1831 opatentował sprzęt, dzięki któremu możliwa stała się destylacja ciągła.

Obecnie spotkamy kilka przyjemnych marek whiskey pochodzących z Irlandii, które dalej są delikatne i słodkie, ale mają w sobie nuty dymne np. Connemara Peated Single Malt (irlandzka whiskey torfowa). Iryjscy master destylatorzy opatentowali również metodę Single Pot Still Whiskey, która łączy destylaty, w których składzie znajduje się zarówno jęczmień słodowany, jak i jęczmień niesłodowany (XIX wiek wprowadził podatek na słód jęczmienny). Whiskey Pot Still w ten właśnie sposób pozyskiwana jest oleista i posiada szeroki bukiet atrakcyjnych aromatów oraz smaków. Ta tradycyjna irlandzka whiskey produkowana jest z użyciem klasycznych alembików.

Decydując się na butelkę z Irlandii, możemy oczywiście natrafić (przy odrobinie szczęścia) zarówno na irlandzką whiskey torfową, jak i słodszą, bardziej owocową. Warto pamiętać, że whiskey z pierwszej destylacji posiada średnią moc alkoholu, a dopiero efektem drugiej destylacji jest trunek, który czeka leżakowanie w baryłkach takich jak beczki dębowe. Co bardziej oleiste i gęste whiskey poddaje się dodatkowej, trzeciej destylacji, sprawiając, że alkohol staje się bardziej delikatny i przyjemny na języku.

Najlepsza irlandzka whiskey – poznaj najciekawsze typy!

Najlepsza irlandzka whiskey, to ta, która sami uważamy za najlepszą. Produkcja irlandzkiej whiskey opiera się na mieszance różnych rodzajów jęczmienia oraz innych zbóż. Irlandzka whiskey występuje ponadto w różnych rodzajach, takich jak Irish Single Malt Whiskey, Single Pot Still Irish Whiskey, Irish Grain Whiskey i Irish Blended Whiskey – wszystko to sprawia, że naprawdę jest spośród czego wybierać! Zróżnicowanie dotyczy nie tylko smaku i aromatu – kolor tego trunku waha się od bladozłotego do ciemnobursztynowego.

Różnorodność rodzajów i stylów irlandzkiej whiskey

Jeżeli szukamy whiskey odmiennej od tego, co oferują szkockie destylarnie, zwróćmy uwagę na irlandzką whiskey Single Pot Still Irish Whiskey (dawniej: Pure Pot Still). Ten typ alkoholu wytwarzany był z mieszanki ziaren jęczmienia, żyta, pszenicy i owsa. Obecnie do jego produkcji wykorzystywany bywa słodowany jęczmień i niesłodowany jęczmień oraz miedziane alembiki (progresywni producenci coraz częściej sięgają po kolumny destylacyjne). Tradycyjny trunek produkuje się wciąż w destylarni Midleton. Destylarnia Bushmills pod koniec XIX wieku skłoniła się do produkcji głównie irlandzkiej whiskey single malt, która do dziś tworzy dobrą irlandzką whiskey, której smak i aromat znajduje fanów na całym świecie.

Na jaką butelkę się więc zdecydować? Irlandzka whiskey ceną potrafi zawrócić w głowie. Zwłaszcza kiedy decydujemy się na te typy, które miały szansę długo leżakować w dębowych beczkach, chociaż znajdziemy i whiskey z Lidla, których cena nie spustoszy naszego portfela. Irlandzka whiskey z Lidla to zarówno koneserska gratka w postaci dwudziestojednoletniego Redbreast w gatunku Single Pot Still – o wyraźnie owocowym smaku – jak i trunki piętnasto- i dwunastoletnie o świetnym stosunku jakości do oceny, a także klasyczne już produkty Bushmills czy marki Jameson nastawionej na eksport na cały świat.

Doskonała whiskey irlandzka, na jaką warto zwrócić uwagę podczas zakupów, to Knappogue Castle 14 yo, która leżakuje w beczkach po Sherry Oloroso oraz amerykańskim bourbonie. Z jej smaku możemy wyczytać nuty słodkiego lukru, toffi i maślanych herbatników połączonych z długim, pomarańczowym finiszem i szczyptą pieprzu. Dla osób szukających mocnych wrażeń i lubujących się w whisky typu cask strenght, polecamy Waterford Single Farm Origin Sheestown 1.2. – rewelacyjny trunek wypuszczony na rynek w 2020, który oddaje walory słodu rosnącego na piaszczystych zboczach. Nieco owocowy, z korzennym, otulającym finiszem, skradnie serce każdego fana tego złotego trunku.

Ciekawą propozycją whiskey irlandzkiej dostępnej do rezerwacji w serwisie Winnica Lidla jest Teeling Strong Ale, czyli destylat leżakujący w beczkach po piwie napełnionych później rumem. Ta wyjątkowa whiskey charakteryzuje się słodko-słonymi nutami z dodatkiem miodu, prażonych orzeszków i owoców pestkowych (agrestu, winogron, moreli). Polecając irlandzką whiskey z Lidla, nie można pominąć klasyka gatunku, czyli Tullamore Dew w wersji osiemnastoletniej, która poza wiekiem, prezentuje głębie smaku i aromatu płynącą z leżakowania w beczkach po bourbonie, Sherry, Porto i Maderze. Nieco winna, słodka, z wyczuwalnymi nutami drewna i czerwonych owoców zakończona pieprznym finiszem – czysta poezja!

Eksport i globalna popularność irlandzkiej whiskey

W roku 2022, według Irish Whiskey Association eksport whiskey irlandzkiej osiągnął około 15 mln skrzynek. Najważniejsze rynki, które pobijał ten trunek, to Stany Zjednoczone, Unia Europejska i Wielka Brytania. Whiskey z Irlandii coraz śmielej poczyna sobie również na rynku azjatyckim i w Ameryce Południowej. Najważniejsze marki, które reprezentują malownicze irlandzkie wzgórza i tamtejsze destylarnie na świecie, to Jameson, Bushmills czy Teeling. Koneserzy coraz częściej sięgają jednak również po nieco mniej znane perełki takie jak wspomniana Knappogue Castle. Zwłaszcza, że producenci jakościowych whiskey wykorzystują do leżakowania m.in. beczki po Sherry czy beczki po piwie wysokiej jakości, co nadaje tym trunkom oryginalny, złożony charakter!

Dobre whisky i inne alkohole z Lidla już dziś zarezerwujesz dzięki Winnicy Lidla w dobrej cenie. Cena whisky w Lidlu jest zróżnicowana i dostosowana do potrzeb każdego kupującego. Poznaj najciekawsze Irish Malt Whiskey, single malty z Zielonej Wyspy oraz mieszaną Irish Blended Whiskey wraz z nami!