Najstarsze wino - dowiedz się więcej o najbardziej wiekowych trunkach!

Mimo że olbrzymia większość win to trunki, które należy spożyć w ciągu kilku lat od zabutelkowania, istnieją od tej reguły wyjątki. Specjały, które wraz z upływem czasu kształtują swój złożony bukiet i smak, przez co stają się coraz lepsze. Które wina zaliczamy do tej mistrzowskiej kategorii trunków? Dlaczego jedne napitki znoszą próbę czasu lepiej niż inne? Przekonajmy się!

Co czyni wino najstarszym na świecie?

Odpowiedź na to pytanie jest niezwykle prosta. Wiek. Jeśli chcielibyśmy być nieco bardziej dokładni, dodalibyśmy, że szereg czynników pozwalających winu z godnością znieść próbę czasu. Zaliczamy do nich m.in. bogatą budowę, wysoką zawartość alkoholu i cukru (to świetne substancje konserwujące) czy właściwe warunki przechowywania. Ponadto kwestię tę możemy rozpatrywać na kilka sposób. Czy chodzi nam o pierwsze ślady sztuki winiarskiej? Najstarsze wino świata znalezione w butelce? Najstarsze wino nadal zdatne do pica? Najstarsze tradycje winiarskie czy może najstarszy działający ciągle dom wina? Aby zadowolić wszystkich rządnych wiedzy miłośników wina, postaramy się omówić każde z tych zagadnień.

Najstarsze wino w butelce – gdzie je znaleźć?

Jeszcze do niedawna można było powiedzieć, że najstarsza butelka wina odnaleziona przez badaczy to tzw. Speyer Wine Bottle (lub Römerwein), pochodząca z IV wieku. Badacze datują ją na około 325-350 r.n.e. Butelkę tę odkryto w 1867 roku w Niemczech, w regionie Nadrenia-Palatynat. Znalezisko, wino nadal w stanie płynnym, odkryto w sarkofagu, który mógł należeć do rzymskiego legionisty. W roku 2019 w Hiszpanii, w Carmonie w pobliżu Sewilli, odkryto wino pochodzące najprawdopodobniej z I w.n.e. Resztki substancji (nadal w stanie ciekłym), która mogła być bardzo odległym przodkiem wina andaluzyjskiego, znaleziono w jednej z urn znajdujących się w odkrytym grobowcu. Jej zawartość każe nam pisać historię winnych antyków na nowo!

Najstarsze wino w butelce – gdzie je znaleźć?

Słynną Speyer Wine Bottle można zobaczyć na własne oczy w Muzeum Historycznym Pfalz w Speyer. Uwaga, to niejedyna atrakcja, która może zainteresować miłośników trunków z winogron. Muzeum zaprasza bowiem do oglądania stałej ekspozycji związanej z historią winiarstwa w regionie. Odwiedzający mogą też zwiedzić rekonstrukcje dawnych piwnic winnych, a niekiedy i wziąć udział w specjalnych wydarzeniach tematycznych oraz degustacjach.

Historia najstarszych win – jak powstały?

Zostawmy na razie temat odkryć z okresu rzymskiego. Gdzie zatem narodziło się winiarstwo? Naukowcy twierdzą, że prapoczątków sztuki winiarskiej powinniśmy doszukiwać się na terenie obecnej Gruzji, gdzie odnaleziono słynne gliniane dzbany zawierające resztki fermentowanych winogron. Znaleziska te, najstarsze wino świata, datuje się nawet na 6000-8000 lat p.n.e.! Wina te powstawały w bardzo ciekawy sposób. Naczynia z sokiem z winogron zakopywano w ziemi, co stwarzało odpowiednie warunki ku fermentacji. Co ciekawsze, metody te stosowane są w Gruzji do dnia dzisiejszego, a więc mowa przy okazji o najstarszych metodach winifikacji.

Kolejne ważne odkrycia pochodzą z obecnego Iranu z około 5000 lat p.n.e. To naczynia z Hajji Firuz Tepe, w których odkryto ślady związków chemicznych wskazujących na fermentację winną. Około 3000 roku p.n.e. kultura winna na dobre rozwinęła się w starożytnym Egipcie i w Mezopotamii. Winorośl uprawiono w Dolnym Egipcie, zbierano do koszy, a następnie ugniatano w płóciennych workach. Sok następnie przelewano do glinianych amfor, w których fermentowały i dojrzewały w chłodnych piwnicach. Skąd wiemy tak wiele o winiarskich zwyczajach? Oczywiście z zachowanych inskrypcji, hieroglifów i malowideł!

Kolejny etap w rozwoju kultury winnej to już czasy cywilizacji, które rozkwitły nad Morzem Śródziemnym - Greckiej i Rzymskiej. Wino stanowiło niezwykle ważny element kultury Greków i Rzymian, pite było jako orzeźwiający napój na co dzień, a także podczas wszelkiego rodzaju uroczystości o charakterze religijnym i świeckim. Grecy zaczęli udomawiać wybrane odmiany winorośli, zawdzięczamy im liczne osiągnięcia w zakresie tłoczenia, fermentacji, a co ponadto - przechowywania i maturyzacji win. Owoce winorośli zgniatano w dużych kadziach, następnie ich sok przelewano do glinianych dzbanów. Tak sok fermentował i kształtował swój charakter, stając się winem.

Drewniane beczki w miejscu glinianych amfor wprowadzili Rzymianie. To znacząco ułatwiło przechowywanie i transport wina na terenach Imperium. Rzymianie opracowali nowe metody tłoczenia, odkryli, że wino starsze może być lepsze od świeżego i zadbali o to, by trunek z winogron dotarł do każdego zakątka Europy!

Jakie wina uchodzą za najstarsze?

Zastanawiasz się, która z kultywowanych tradycji winiarskich sięga najdalej w przeszłość? W takim razie pomyśl o słynnym węgierskim Tokaju. Wino to powstaje nieprzerwanie od XVI wieku, a najstarsze znane butelki trunku mają jakieś 400 lat. Zbliżonym stażem mogą pochwalić się producenci z Sycylii, którym zawdzięczamy wzmacnianą Marsalę. Ta powstaje bowiem już od XVIII wieku.

Które z kolei ze starych win nadal nadają się do degustacji i przy odrobinie szczęścia i (sporej sumce na koncie) mógłbyś nadal spróbować i podziwiać jego smak i aromat? Na odkrycie degustacyjne czekają niezwykle stare butelki wina Madera sprzed nawet 300 lat! Młodsze, ale nadal bardzo stare, są niektóre XIX-wieczne wina wzmacniane jak wino czerwone słodkie Porto albo francuskie wina Sauternes (jak np. Château d’Yquem). Na majętnych smakoszy nadal czeka też wino białe słodkie Pedro Ximenez z 1878 roku, znane jako Leon XIII z 1878 roku.

Jeśli natomiast chodzi o jakościowe trunki z Francji o rubinowej barwy, koniecznie trzeba wymienić tu wina Château Lafite Rothschild i Château Margaux oraz niektóre unikatowe Burgundy.

Najstarsze wino sprzedane na aukcjach – rekordy cenowe

Czy zastanawiasz się, jaka jest najstarsza butelka wina sprzedana na aukcji? W roku 2018 butelkę francuskiego wina deserowego z 1774 sprzedano za ponad (w przeliczeniu) 103 tys. zł. Wyprodukowane zostały przez francuskiego winiarza Anatoile’a Vercela z Jury.

Podczas aukcji sprzedano również dwie inne butelki z tego samego rocznika - obie za około 75 tys. euro. Trunki te uchodziły za najstarsze wina, które trafiły na rynek. O zaledwie rok młodsza była butelka Sherry de la Frontera 1775, którą w roku 2001 sprzedano na aukcji za 43 tys. dolarów. W roku 2019 na aukcje trafiło wino starsze od propozycji Anatoile’a Vercela - oryginalny Tokaj Essencia 1700 z 1750 roku, za którą kolekcjoner zapłacił 40 tys. dolarów.

Za najstarsze wino, które trafiło do koneserów uznaje się też Rüdesheimer Apostelwein z 1727, zabutelkowane w latach 60. wieku XIX.

Wpływ czasu na jakość wina – co się dzieje z wiekowym winem?

Wiesz już zatem, jak się nazywa najstarsze wino na świecie, znasz w skrócie historię tego trunku, a nawet orientujesz się już w temacie warunków panujących na rynku najbardziej wiekowych propozycji. Ustalmy jednak jeszcze jedną kwestię. Jak bowiem upływ czasu wpływa na jakość trunku? Czy im wino starsze, tym lepsze? Otóż niekoniecznie. I bardzo często nie. Olbrzymia większość trunków winiarni świata to specjały, które należy spożyć w czasie od roku do trzech. To np. popularne Prosecco lub jakieś lekkie wino białe półwytrawne. Po upływie tego czasu wino może nie być już tak dobre jak wcześniej. Na gorsze zmienia się jego smak i zapach.

Na szczęście są takie wina, które z czasem zyskują na jakości. To zwłaszcza specjały o wysokiej zawartości tanin jak wino czerwone wytrawne oraz kwasowości jak wybrane wino białe wytrawne lub wino różowe półwytrawne. Do trunków, które mogą spędzić w piwniczce degustatora długie lata, zaliczamy też wybrane wina musujące (jak wyjątkowo dobry Szampan). Wina znane ze swojego potencjału do dojrzewania to m.in. dobrze zbudowane Burgundy czy wina Bordeaux.

Jak jednak długie dojrzewanie zmienia charakter trunku zamkniętego w butelce? Przekształca się zapach wina. Świeże owocowe akcenty ustępują tak nietuzinkowym niuansom jak np. suszone grzyby, skóra, kawa czy tytoń. Bardzo wytrawne wina z czasem stają się lżejsze, złagodzeniu ulega też taniczność. Trunek staje się zatem bardziej zrównoważony. Procenty świetnie integrują się z innymi elementami struktury wina. W butelce może ponadto pojawiać się osad, który oddziela się od cieczy podczas dekantacji.

Czy zaspokoiłeś już swoją wiedzę na temat najstarszych win świata? Jesteśmy pewni, że tak. Musisz ponadto wiedzieć, że w katalogu Winnicy Lidla znajdziesz wiele win, które świetnie znoszą próbę czasu. To chociażby francuskie Château Larrivet Haut-Brion, Pessac- Léognan!